Asıl adı Ahmet olan Nedim (1680 1730), 1680’de İstanbul’da doğdu. Kazasker Mustafa Efendinin torunu, Anadolu’da kadılıklarda bulunmuş olan Mehmet Efendinin oğludur.
Medrese öğrenimi gören nedim, Arapça ve Farsça öğrendi. Sınavla *hariç* medresesi müderrisi oldu. (1707) Şehit Ali paşa ve Nevşehirli Damat İbrahim paşa tarafından himaye edildi. İbrahim paşanın sadrazamlığı sırasında büyük ilgi gördü, paşanın (hafızıkütüp)’lüğünü yaptı. 3. Ahmed’in sohbet meclislerine katıldı. İbrahim paşanın huzurunda yapılan tefsir derslerine okuyucu olarak katıldı. Mahmut paşa mahkemesi müderrisliğine atandı. Molla kırımı, Sadi efendi, Sekban Ali bey, Nişancı paşayı atik, medreselerinde müderrislik yaptı.
3. Ahmet ve İbrahim paşayla lale devrinin önde gelen adlarından biri olan nedim, İstanbul’un çeşitli saray eğlencelerinde, sadabad ve çırağan alemlerinde bulundu. Padişaha ve sadrazama sunduğu kasidelerle sarayda kendisine sağlam bir yer edindi. Patrona Halil Ayaklanması sırasında hayatını kaybetti (1730). Bazı kaynaklarda cinnet getirip intihar ettiği, bazılarında kama geçirip öldüğü yazılıdır. Müstakimzade Sadeddin ise Mecellet-ün Nisab adlı eserinde, Nedim’in Ayaklanmacılardan kaçarken evinin damından düşerek öldüğünü öne sürmüştür. Hemen hemen bütün araştırmacılar bu bilginin doğruluğunda birleşir.
Eserleri:
En önemli eseri, şiirlerini topladığı divanıdır. Arapça ve Farsça şiirler yazarak bu alandaki ustalığını göstermek istemiştir. Mektup örnekleri de vardır.
Şarkı: Şarkı, divan şiirinde, Anadolu halk şiiri geleneğinin etkisiyle ortaya çıkmış olan yerli bir nazım şeklidir. Dörder dizeli bentlerden meydan gelen şarkı türünde, genellikle, aruz ölçüsünün *mefulü mefailü mefailü faulün* kalıbı kullanılmıştır. Aşk, ayrılık, içki, eğlence hayatı gibi duygusal ve zaman zaman gündelik konuları işleyen şarkının dili, çoğunlukla gazele göre daha yalındır. Şarkı türünün yaygınlaşmasında nedimin büyük bir payı olmuştur(28 şarkı). Onun şarkılarının çoğu o yıllarda veya sonradan bestelenmiştir.
Çizgi dışı bir divan şairi, Nedim
Nedim medrese hocası olmasına rağmen, içkili ve eğlenceli toplantıların aranılan siması oldu. Eğlenceye ve bu tür toplantılara katılan güzellere düşkünlüğüyle tanınan Nedim,
bu yaşamın renkli görünümlerini şiirin ana konusu yapmıştır. Onun din ve tasavvufla hemen hemen hiç ilgisi yoktur. Mesela Divanı’nda münacat ve naat gibi dini şiirlere hiç yer vermez. İstanbul, şiirlerinin değişmez mekanıdır. Siyah saçlı klasik güzeller, onun şiirlerinde yerini sarışınlara bırakır.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |