Ham pamuk ve bundan elde edilmiş olan ham pamuklu kumaşın üzerinde çok miktarda yabancı madde vardır.
Olgun Pamukta bazı özellikler ve Olgunlaşmamış Pamukta bu özelliklerin değişimi aşağıda verilmiştir.
Selüloz, %90-95, Azalır
Pektin, %0.7-1.2, -
Şeker, %0.3, -
Yağlar ve Vakslar, %0.4-1.0, Artar
Protein, %1.1-1.9, Artar
Kül, %0.7-1.6, -
Diğer Organik Madde, %0.5-1.0, Artar
Renkli Maddeler, Eser Miktarda, Artar
Selüloz:Genel formülü (C6H10O5)n olan bir polisakkarittir. Makromoleküller β-D glikoz yapı taşının 1. ve 4. karbon atomu üzerinden , oksijen köprüleriyle birbirine bağlanması sonucu oluşmuştur.
Pektin: Selülozun hücre çeperinde kalsiyum , magnezyum ve demirin erimeyen tuzları halinde bulunur.
Yağlar ve Vakslar: Yağlar genel olarak gliserinin yağ asitleri ile esterleşmesi sonucunda meydana gelen ürünlerdir. Vakslar ise yağ asitlerinin uzun zincirli monohidrik alkollerle esterleşmesi sonucu meydana gelen maddelerdir.
Proteinler: Asparik ve glutamik asit
Organik Maddeler: Maleik asit ve sellebios
Kül: Külün bileşimi pamuğun bileşimine bağlı olarak değişmektedir. Çeşitli pamuk örneklerinin yakılması ile elde edilen bileşimler şu şekilde saptanmıştır :
Potasyum karbonat: %45
Potasyum fosfat: %11
Potasyum klorür: %10
Potasyum sülfat: %9
Kalsiyum fosfat: %9
Magnezyum fosfat: %8
Demir oksit: %3
Diğer artıklar: %1
Pamuk morfolojik açıdan incelenirse dıştan içe doğru şu tabakalardan oluştuğu görülür:
Kütikül: En dışta bulunan ve lifi koruyan çok ince bir çeperdir. Bileşimi tam olarak bilinmemekle beraber vaks ve pektini içerdiği bilinmektedir.
Primer Çeper: Primer çeper başlıca selüloz içerir. Ancak primer çeperin selülozu fibriler bir yapıya sahiptir. Bu fibrillerin selülozu çözen maddelere karşı çok geç reaksiyon vermesi fibrillerin selülozdan başka safsızlık içerdiği kanaatini uyandırır. Bu safsızlık muhtemelen pektindir.
Sekonder Çeper: Bu kısım lifin toplam ağırlığının %90’ını teşkil eder ve selüloz tabakalarından ibarettir.
Lümen: Olgun liflerde büzülmüş halde bulunan bu kanalda protein atıkları mevcuttur. Keza mineral tuzları ve renkli maddelerin belli bir kısmı burada toplanmıştır.
Düşük kaliteli pamuk oldukça yüksek miktarda kalsiyum ve demirin yanı sıra ölü ve olgunlaşmamış lifler de içerir. Bu nedenle terbiyecinin düzgün (üniform) bir mal elde etmesi güçleşir. Ölü ve olgunlaşmamış liflerin fazlalığı neps ve düğümlere sebep olur.
Morfolojik yapısından da görüldüğü gibi, pamuk üzerinde çok fazla miktarda yabancı madde içerir. Liflerin arasında lifler toplanırken ve çırçırlanırken karışmış olan yaprak, koza, çekirdek kabuğu gibi artıklar bulunmaktadır. Keza dokuma performansını arttırmak amacıyla çözgü ipliklerinde uygulanan haşıl da selülozdan uzaklaştırılması gereken safsızlıklardandır. Haşıl miktarı ham kumaş ağırlığının % 8-10’u kadardır. Bu oran % 15’e kadar çıkabilir. Tekstil malzemeleri üretim sırasında bulaşan kir ve makine yağlarını da ihtiva ederler. Böylece ön terbiye işlemleri ile uzaklaştırılması gereken safsızlıklar ortalama % 20’yi bulur.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |