ASİTLER
Asitler kimyada önemli bir bileşik sınıfını oluştururlar. Asit-Latince anlamına gelen asidus kelimesinden alınmıştır. Günlük gıda maddelerinin bir çoğunda asit vardır. Canlı organizmaların hayatsal faaliyetlerinde asitlerin önemi büyüktür. Mide özsuyu besinlerin sindirimi için %0,4 oranında hidroklorik asit içerir. Proteinlerin oluşumunda amino asitlerin önemi tartışılmaz bir gerçektir. Genel olarak asitler; inorganik ve organik asitler olarak iki gruba ayrılırlar. Yapısında karbon elementi bulunmayan asitlere inorganik aitler, karbon elementi kullanılarak oluşturulan asitlere ise organik asitler denir.
ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
-Asitlerin tatları ekşidir. Örnek olarak; sirkedeki asetik asit ekşi elmadaki malik asit, limondaki sitrik asit ve askorbik asit (C Vitamini), yoğurt suyundaki laktik asit, meşrubat ve kolalardaki karbonik asit sayılabilir. Ancak her asidin tadına bakamayız. Çünkü asitlerden bazıları parçalayıcı bazıları da zehirlidir.
-Asitler yakıcı özelliğe sahiptir. Asitlerin bu özelliği her asitte aynı şekilde olmaz. Örneğin HNO3 deriye döküldüğünde proteinlerle tepkimeye girer. H2SO4 ise hücre suyunu çekerek yakma etkisi gösterir.
-Asit suda çözüldüğünde ne kadar fazla iyon oluşuyorsa, iletkenlik o kadar fazla olur. Kuvvetli asitlerde iletkenlik fazla zayıf asitlerde ise azdır.
-Asitler mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir. Turnusol kağıtları indikatör boyası emdirilmiş kağıtlardır. İndikatör boyaları ise ortamın asidik veya bazik olmasına göre renk değiştiren maddelerdir. Örneğin bir indikatör olan metil oranı asitler kırmızı renge döner.
-Asitlerin genel olarak yapılarında proton bulunur. Ancak yapılarında hidrojen bulunan tüm maddeler asit değildir. MC1 kuvvetli bir asit olmasına karşın NH3 baz özelliği gösterir. CH+ ise asit ve baz karakteri göstermez.
-Bazlarda birleşerek tuz ve su oluştururlar. Kimyada bu tepkimelere nötrleşme tepkimesi denir.
BAZ+ASİT > TUZ+SU
Metal oksitlerde (Bazik oksitlerle) birleşerek tuzları yaparlar.
METAL OKSİT + ASİT > TUZ+SU
Asitlerin metaller ile olan tepkimeleri , metallerin aktifliğine göre değerlendirilir. Metallerin aktiflik sırası K , Na , Ca , Mg , Al , Zn , Fe
Aktifliği hidrojenden fazla olan metaller Cu , Ag , Hg, Au, Pt
Aktifliği hidrojenden fazla olan metaller seyreltik asitler ile H2
gazı oluşturacak şekilde tepkime verirler.
METAL+ASİT > TUZ + H2
GAZI
Aktifliği hidrojenden az olan metallere
HCI ve seyreltik H2SO4 etki etmez.
c)Aktifliği hidrojenden az olan metallere HCI ve seyreltik H2SO4 tepkime verir. Bu tür tepkimelerden H2 yerine SO2 oluşur.
d)Aktifliği hidrojenden az olan metallere HNO3’ün etkisi ise seyreltik ve derişik olmasına bağlı olarak değişir. HNO3;Cu Hg ve Ag etki eder. Pt ve Au ‘a etki etmez.
Asitlerin ametallere etkisi ise genellikle derişik durumunda olabilir.
DİĞER REAKSİYONLAR
Üç tür genel reaksiyondan başka sık karşılaşılan bir takım özel reaksiyonlar da vardır. Bunlar yukarıdaki
reaksiyon türlerinden birine benzese de özel hali ile bilinirler.
Metallerin Asitlerle Reaksiyonu
Metallerin asitlerle reaksiyonundan tuz oluşur,hidrojen gazı açığa çıkar. Mesela,Al metalinin HCI ile reaksiyonundan AICI3
tuzu oluşurken , hidrojen gazı açığa çıkar.
Metal + Asit > Tuz + Hidrojen gazı
Soy metallerin dışında ki metaller hidrojenden daha aktiftir. Bu yüzden burada Al metali Al+3c
Yükseltilirken bileşik haline geçerken asit katyonu olan H
iyonu H2’ye
indirgenmektedir.
3)Yarı soy metallere (Cu-Hg-Ag) yükseltgen
özellik gösteren asitler etki ederler.H2SO4 ve HNO3 yükseltgen özellik gösteren iki önemli asittir. Bunların yarı soy metallere etkisinden tuz,oksit ve su oluşur.
Yarı soy metal + Yükseltgen asit > Tuz + oksit + su
Asit olarak derişik
HNO3 asidi kullanıldığında NO2 gazı açığa çıkar , tuz ve su oluşur. HNO3 deki azot indirgenirken, metal yükseltgenir.
Seyreltik HNO3 asidi kullanıldığında ise NO gazı açığa çıkar.
4)Altın (Au) be platin (Pt) tam soy metaldir.Bunlar asitlerle hidrojen çıkışı ile reaksiyona girmediği gibi yükseltgen özellik gösteren asitler de reaksiyon vermez.
Altına yalnızca kral suyu denilen (3HCI+HNO2)
karışımı etki eder.
METALLERİN BAZLARLA REAKSİYONU
Genelde metaller bazlarla reaksiyon vermezler. Ancak amfoter metal olarak bilinen Al, Zn , Sn, Pb , Cr
gibi metaller derişik kuvvetli baz çözeltileriyle reaksiyon verirler. Reaksiyon sonucunda hidrojen gazı açığa çıkar.
Amfoter metallerin oksit ve hidroksit bileşikleri de amfoter özellik gösterirler. Bunların kuvvetli bazların derişik çözeltileri ile reaksiyonundan ise tuz ile su oluşur.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |