Kromozom nedir
Her canlı gibi insan da trilyonlarca hücreden meydana gelir. Hücre,
bitkisel ya da hayvansal her türlü yaşam biçiminin en küçük birimidir. Her
hücre bir sitoplazma ve çekirdekten meydana gelir. Çekirdeğin içinde ise
kromozom adı verilen ipliksi parçalar bulunur. Kromozomlar, elektron
mikroskobunda İ, V, J harfleri gibi biçimlerde görünür ve boyutları
mikronla ölçülür. Kromozomların sayısı canlı türleride değişiklik
gösterir. Örneğin sirke sineğinde 8, kurbağada 26, farede 42, köpekte 78
kromozom vardır. İnsanın kromozom sayısı ise 46`dır. 22`si çift otozom
kromozomdur. İnsan hücresinde 1 çift de eşeysel kromozom bulunur ve toplam
sayı 46 eder. Kromozomlar, molekül yapıları çok iyi bilinen DNA
(dezoksiribonükleik asit) zinciri ile ‘‘histon’’ denilen protein
zincirinden oluşur. DNA zincirleri de özgül proteinleri sentezlemekle
görevli ‘‘gen’’ adı verilen birimlerden oluşur.
Döllenme sırasında annenin yumurtasındaki 23 kromozom, babanın spermindeki
23 kromozomla birleşir. İşte bu 46 kromozom insanın yaşamında belirleyici
rol oynar. Kromozomlarda yer alan ve sayıları 25 bin ile 100 bin arasında
olduğu tahmin edilen genlerin oluşturduğu zincir, kişinin göz renginden
boyuna, yaşam süresinden yakalanacağı hastalıklara kadar pekçok şeyi
programlar. Bu genetik programlar, DNA altünitesi denen (A, T, C, G)
kimyasallarıyla programlanır. Bilim adamları özellikle, 21. kromozomun
içindeki 14 geni tam bir saatli bomba olarak niteliyorlar. Bu 14 genden
birinde meydana gelen en ufak bir arıza Alzheimer, epilepsi, Parkinson
veya lösemi hastalığına neden oluyor. Ayrıca halk arasında ‘‘Mongolluk’’
denilen Down sendromu ortaya çıkabiliyor.
Her insan hücresinde yaşamın yapı taşları kabul edilen 24 çift kromozom
bulunuyor. Gen bilgilerini taşıyan ip biçimindeki kromozomlar uç uca
eklenseydi 1.5 metrelik bir kordon oluştururdu. Kromozomların bozuk
oluşumu sonucu, insanın yaşamında değişik dönemlerde, çeşitli hastalıklar
ortaya çıkıyor. Bilim adamları, hangi kromozomun bozuk olduğunda hangi
hastalığa neden olduğunu biliyorlar.
1.kromozom Alzheimer, ağır işitme
2.kromozom Belleğin oluşumuyla ilgili bilgiler
3.kromozom Akciğer kanseri
4.kromozom Çeşitli kalıtımsal hastalıklar
5.kromozom Akne, saç dökülmesi
6.kromozom Diyabet, epilepsi
7.kromozom Kronik akciğer iltihabı, şişmanlık
8.kromozom Erken yaşlanma
9.kromozom Deri kanseri
10.kromozom Bilinmiyor
11.kromozom Diyabet
12.kromozom Metabolizma hastalıkları
13.kromozom Göğüs kanseri, retina kanseri
14.kromozom Alzheimer
15.kromozom Doğuştan beyin özrü
16.kromozom Crohn hastalığı
17.kromozom Göğüs kanseri
18.kromozom Pankreas kanseri
19.kromozom Bilinmiyor
20.kromozom Bilinmiyor
21.kromozom Down sendromu, Alzheimer, Parkinson, lösemi, depresyonlar
22.kromozom Yeni keşfedildi, kemik iliğinin olumuşumu düzenliyor
23.kromozom (Y) Erkeklik cinsiyetini belirliyor, cinsel organların gelişimini düzenliyor
24.kromozom (X) İki adet X kromozomu taşıyan bebek, kız oluyor. Bu kromozomdaki
dejenerasyon kas erimesi, cücelik ve gece körlüğüne yol açıyor.

Derleyen Mustafa Sezgin
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |