- Tarihin tanımı: Tarih geçmiş zamanlarda yaşayan insan topluluklarının her türlü faaliyetlerini yer ve zaman bildirerek, sebep-sonuç ilişkisi içinde anlatan bilim dalıdır.
- Tarihin konusu nedir?: Geçmiş zamanda yaşayan insan topluluklarının her türlü faaliyetidir.
- Tarih anlatımında yer ve zamanın önemi nedir?:
1) Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın gerçek olup olmadığını anlarız.
2) Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir. Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirler.
- Sebep-sonuç ilişkisinin önemi nedir?:
Bütün olaylar bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlıdır. Her olay kendisinden önceki olayın sonucu, kendisinden sonraki olayın sebebidir. Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız.
- Olay nedir? Olgu nedir?
Olay: İnsanları ilgilendiren sosyal, ekonomik, kültürel, dini ve benzeri alanlarda meydana gelen oluşumlardır.
Olgu: Oluşum süreci içinde ya da başka bir şeyin belirtisi olarak gözlemlenmiş olaylardan ibarettir. Örnek: Anadolu`nun Türkler tarafından fethi olaydır. Anadolu`nun Türkleşmesi olgu`dur.
- Tarih felsefi nedir?: Tarihi tecrübeleri günümüz meselelerinin çözümü için yeniden yorumlamaya Tarih Felsefesi denir.
- Tarihin Tasnifi (Sınıflandırılması):
1) Zamana Göre Sınıflandırma: (Örnek: Ortaçağ tarihi,15. yüzyıl tarihi gibi.)
2) Mekana (Yer) Göre sınıflandırma: (Örnek:Türkiye Tarihi, Avrupa tarihi gibi.)
3) Konuya Göre Sınıflandırma: (Örnek: Tıp Tarihi, Sanat tarihi gibi.)
- Tarihi neden sınıflandırıyoruz?:
Tarihi zamana, mekana ve konuya göre sınıflandırmamızın nedeni öğrenmeyi, öğretmeyi, araştırmayı kolaylaştırmaktadır.
- Tarihin yöntemi: Tarihi olayları araştıran bir tarihçi sırasıyla aşağıdaki yöntemleri uygular.
1) Kaynak arama: Önce olayla ilgili kaynaklar aranır.
Kaynaklar ikiye ayrılır:
a- Ana Kaynaklar (Birinci el kaynaklar): Olayın geçtiği döneme ait kaynaklardır.
b- İkinci El Kaynaklar: Ana kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan kaynaklardır. Ayrıca kaynakları yazılı ve yazısız kaynaklar diye de ikiye ayırabiliriz:
a- Yazılı Kaynaklar: Kitabeler, fermanlar, kanunlar, mahkeme kayıtları, noterlik yazıları, gazeteler, dergiler vb
b- Yazısız (Sözlü) Kaynaklar: Evler, kaleler, tapınaklar, heykeller, silah, eşyalar, destanlar, efsaneler, fıkralar, atasözleri örf ve adetler vb
2)- Verileri tasnif, tahlil ve tenkit etme:
a- Tasnif (Sınıflandırma): Elde edilen bilgiler zamana, mekana ve konuya göre tasnif edilir.
b- Tahlil (Analiz, İnceleme): Kaynaklardan elde ettiğimiz bilgiler güvenilir mi? Karşılaştırma yapılarak bilgiler bu yönde incelenir.
c- Tenkit (Eleştiri): Elde edilen bilgilerin işe yarayıp yaramadığı, hangi bilgilerin kullanılacağı belirlenir.
3) Sentez (Birleştirme): Kaynaklardan elde edilen bilgilerin düzenlenerek yazılması safhasıdır.
TARİHE YARDIMCI OLAN BİLİMLER:
1) Coğrafya: Tarih olayın geçtiği yerin fiziki ve beşeri özelliklerini coğrafyadan öğrenir.
2) Arkeoloji (Kazı Bilimi): Toprağın ve suyun altında kalmış olan tarihi eserleri ortaya çıkarır.
3) Kronoloji (Takvim Bilgisi): Tarihi olayların zamanlarını belirleyerek, meydana geliş sıralarını düzenler.
4) Paleografya: Eski yazıların okunmasını sağlayan bilim dalıdır.
5) Epigrafya (Kitabeler Bilimi): Taş, mermer gibi sert cisimler üzerine yazılan yazıları inceler.
6) Sosyoloji (Toplum Bilimi): Sosyal olayları inceler.
7) Antropoloji: Toplumların ırk yapılarını inceler.
8) Filoloji (Dil Bilimi): Dilleri ve diller arasındaki bağları inceler.
9) Etnografya: Örf, adet, gelenek ve görenekleri inceler.
10) Diplomatik: Günümüze kadar gelmiş olan resmi belgeleri, fermanları vb. inceler.
11) Heraldik (Mühür bilimi): Resmi belgelerdeki mühür, arma ve özel işaretleri inceler.
12) Nümizmatik (Paralar bilimi): Eski paraları inceler.
Bunlardan başka tarihe yardımcı bilimler arasına felsefe, istatistik, psikoloji, astronomi, tıp, kimya gibi bir çok bilimi katabiliriz.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |