1- Kuvvetin Etkileri
Göklere çekilmiş bayrak dalgalanır. Bu dalgalanmanın nedeni, rüzgarın uyguladığı kuvvetten ileri gelir.
Duran bir at arabası at koştuğunda, hareket eder. Bu hareketliliğin sebebi atın uyguladığı kuvvettir.
Benzini tükenmiş bir arabayı kenara çekmek için iteriz. Arabanın yer değiştirmesine uyguladığımız kuvvet neden olur.
Yukarıya doğru atılan topun bir süre sonra tekrar yere düşmesi, yerin topa uyguladığı yer çekimi kuvvetiyle gerçekleşir.
Kuvvet: Duran cismi harekete geçiren, hareket halindeki cismi durduran veya cisimler üzerinde şekil değişikliği yapan etkidir.
Durmakta olan bir cisme, yeterli büyüklükte ve uygun yönde bir kuvvet uygulandığında cisim hareket eder. Hareket halindeki bir cisme, yeterli büyüklükte ve cismin hareket yönüne zıt yönde bir kuvvet uygulanırsa, cisim durur. Hareket halinde olan bir cisme, hareket yönünde bir kuvvet uygulanırsa, cisim hızlanan hareket yapar.
2- Kuvvetin Ölçülmesi ve Birimi
Maddenin miktarını ölçmede kullandığımız iki temel büyüklük vardır.
A- Skaler büyüklükler: Sadece bir sayı (birimi ile birlikte) vermekle belirli olan büyüklüklerdir. Örneğin, masanın boyu 150 cm`dir.
B- Vektörel büyüklükler: Kuvvet, konum, hız ve ağırlıktır.
Vektörel büyüklükler vektör denilen yönlendirilmiş doğru parçaları ile gösterilir.
Kuvvetin belirtilmesini sağlayan elemanlar şunlardır;
a- kuvvetin şiddeti
b- doğrultusu
c- yönü
d- uygulama noktası

Kuvvetin Ölçülmesi
Kuvvetin cisimler üzerindeki etkisini iki ana grupta toplayabiliriz. Birincisi, hareket oluşturma etkisi, diğeri ise şekil değişikliği oluşturma özelliğidir. Bazı cisimler, kuvvetin etkisiyle şekli değişir. Kuvvet ortadan kalkınca eski haline gelir. Böyle cisimlere esnek cisimler denir. Yay ve lastik böyle cisimlerdir.
Esnek cisimlerin şekli değiştirme özelliğinden yararlanılarak kuvvetin şiddeti ölçülebilir. Kuvvetin etkisiyle ölçen araçlara dinamometre denir. El kantarı, gerçekte bir dinamometredir.

Kuvvet Birimleri Nelerdir?
Kütle birimlerinden yararlanılarak kuvvet birimleri elde edilir. Paris`teki uluslar arası ölçüler müzesinde saklanan ana kilogramın yaya uygulamasıyla yaptığı etkiyi aynen yapabilen bir kuvvetin değeri, kuvvet birimi olarak alınır. Bu temel birimin kütlesi 1 kg dır. İşte bu temel kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin yaklaşık değeri 9,8 Newton`dur. Bunu 10 N olarak da kabul ederiz. Buna göre kuvvet birimi Newton`dur. Sembolü N (nt) ile gösterilir. Bu birimin 100000 `de birine dyn (din) adı verilir.
1N = 100000 dyn`dir.
3- Bileşke Kuvvet
Bir takozun hareket doğrultusunda gizli bir kuvvet vardır. Aslında bu gizli kuvvet, var olan iki kuvvetin bileşkesi veya bileşenidir. İki veya daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen kuvvete bileşke kuvvet denir. Bileşke kuvveti oluşturan kuvvetlere ise bileşenler denir. Bileşke kuvvet, R
ile gösterilir. Aynı yön ve doğrultudaki iki kuvvetin bileşkesinin değeri kuvvetlerin toplamına eşittir. Bileşkenin yönü ve doğrultusu ise kuvvetlerle aynıdır. Doğrultuları aynı yönleri zıt olan iki kuvvetin bileşkesinin değeri kuvvetlerin farkına eşittir. Bileşkenin yönü, büyük kuvvet yönünde olup doğrultusu kuvvetlerle aynıdır.
4- Cisimlerin Yer Tarafından Çekilmesi
a- Kütle çekimi kuvveti nedir?
Yüksek bir yerden bırakılan taş, yere doğru düşmeye başlar. Yukarı doğru atılan top, bir süre yükseldikten sonra, tekrar yere doğru düşmeye başlar. Çekim kuvveti, cisimlerin kütlesi ile doğru, aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır. Yani, hangi cismin kütlesi büyükse, çekim kuvveti de büyük olur.
b- Ağırlık
nedir ve nasıl
ölçülür?
Bir cimin kütlesine etki eden yer çekimi kuvvetine o
cismin ağırlığı denir. Kütle çekim kuvveti, kütle ile doğru orantılı olduğundan, kütlesi büyük olan cisimlerin ağırlıkları da büyük olur. Ağırlık, yer çekim kuvvetine bağlı olarak değiştiğinden aynı kütledeki cisimlerin ağırlıkların da değişik bölgelerde farklı ağırlıkta olur. Örneğin, 1 kg kütlesindeki cismin ağırlığı İstanbul’da 9,802 N, Brüksel’de 9,811 N, Panama’da 9,782
N, Kuzey kutbunda 9,832 N ’dur.
Kütle çekimi kuvveti, cisimler arasındaki uzaklığın karesi ile ters orantılı olarak değiştiğinden Dünyadan sürekli uzaklaşan bir cismin ağırlığı giderek azalır.
1 nolu konumda Dünya`ya en yakın olduğu için ağırlığı da en fazla olur. 2 nolu konumda
ağırlığı biraz daha azalır. 3 nolu konumda ise iyice azalır.
Ağırlık, maddenin temel özelliği olabilir mi? Yukarıda da anlattığımız gibi bir cismin ağırlığı, iki olaya bağlı değişmektedir. Yer çekimi kuvveti değiştikçe ağırlığı da
değişmekte ve cisim Dünya`da belli bir ağırlığı olan astronot, yer çekimi kuvvetinin olmadığı bir yerde hiç ağırlıksız gelir. Ancak bu astronot ağırlıksız geldiği için yok olmamıştır. Bu nedenle ağırlık olayı, maddelerin temel özelliği olmaz. Ay üzerinde veya uyduda gördüğümüz astronot aynen Dünya`daki gibidir.
Ağırlık, bir cismin kütlesine etki eden yer çekimi kuvvetidir. Yer çekimi kuvveti ise kuvvetin bir çeşididir. Dolayısıyla ağırlık da kuvvet gibi dinamometre ile ölçülür. Birimleri de kuvvet birimlerinin aynısıdır.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |