a) Şehzâde isyanları:
Geyhatu`nun Anadolu`dan dönmesi Karaman, Eşref ve Germiyanoğullarına yeniden harekete geçme imkânı verdi. Ayrıca Kastamonu yöresindeki Türkmenler de Kılıç Arslan`ı destekleme kararı almış, Geyûmers ile Feramürz de saltanat davasıyla ayaklanmışlardı. Kılıç Arslan ile Ferâmürz Kastamonu`ya giderek Çobanoğullarından Yavlak Arslan ile anlaşmış ve Sultan Mesut’a karşı harekete geçmişlerdi. Geyhatu Karaman, Eşref ve Menteşe beylerine karşı tenkil hareketini tamamladıktan sonra Kılıç Arslan ve Çobanoğullarından Yavlak Arslan`a karşı bir ordu sevk etti. Selçuklu-Moğol ordusu Kastamonu topraklarına girip Derbentler bölgesinde beklemekte iken Türkmenlerin baskınına uğradı. İki taraf da ağır kayıplar verdi ve Sultan Mesut ile önde gelen kumandanların bir kısmı esir düştü. Müttefik Selçuklu-Moğol ordusu karşı saldırıyla Türkmenleri bozguna uğrattı. Bu hengâmede Kastamonu beyi Yavlak Arslan da şehit düştü.
b) Moğol Noyanlarının çıkardığı isyanlar:
Selçuklu hanedanı mensupları arasındaki taht kavgalarına ilâveten Moğol noyanları arasındaki mücadele de Anadolu`da büyük sıkıntılara sebep oldu. İlhanlı hükümdarı Mahmud Gazan Han’ın Anadolu genel valiliğine getirdiği Togaçar Noyan daha sonra gözden düşmüş ve yine Gazan Han’ın gizli emriyle Baltu ve Arap Noyan tarafından öldürülmüştür. Baltu Noyan giderek güçlenmiş ve hanin emirlerini dinlemez olmuştu. Bunun üzerine Gazan Han Kutluğ Sah kumandasındaki 30.000 kişilik bir orduyu 1296 yılında Anadolu`ya gönderdi. Baltu Noyan kaçıp Ermeni tekfuruna sığındı. Fakat Tekfur onu yakalayıp Tebriz`e gönderdi. Baltu burada Gazan Han tarafından idam edildi.
Sultan Mesûd Baltu Noyan`ın tahakkümü altında olduğu için Gazan Han’ın isteklerini yerine getiremiyordu. Kutluğ Sah itham altında olduğu için Sultan Mesud`u Gazan Han’ın huzuruna çıkardı. O Gazan Han`a mazeretini anlattıysa da 1296 yılında tahtından uzaklaştırılıp Hemedan`a sürüldü ve Selçuklu tahtı III. Alaeddin Keykubad 1298`de tahta çıkıncaya kadar 2 yıl bos kaldı.
Şehzadelerin ve Moğol noyanların çıkardığı karışıklıklar Anadolu halkının daha da perişan olmasına sebep oldu. Horasan Irak ve Azerbaycan`dan yola çıkan pek çok kişi burada bir mevki ele geçirmeye çalışıyordu. Gazan Han’ın Konya`ya gelen elçisi Ahilerin reisi Ahmet Sah tarafından uzaklaştırılınca hükümdara yaranmak isteyen Şarap-sâlar onu öldürdü. Bu olay halkı mateme boğdu. Cenaze merasiminde 15.000 kişi baş açık yürüdü. Şehir ileri gelenlerinin ısrarları karşısında Ahmet Şah`ın katili yakalanıp idam edildi.
Kaynak: Osmanlı tarihi
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |