Küresel iklim değişiklikleri ve önlemler üzerine çalışan bilim adamları için tropik ormanların ne kadar CO2 çıkardığı ve emdiğine ilişkin veriler çok önemli parametreleri oluşturuyor. Amazon ormanlarında yapılan yeni bir araştırmanın sonuçlarına göre, ormanın sulak bölgeleri neredeyse kuru bölümlerinin emdiği kadar karbon dioksiti açığa çıkartıyor... 13.04.2002 -Nature- Yeni yapılan bir araştırmanın(1) sonuçlarına göre, Güney Amerika`daki Amazon yağmur ormanlarının nehirleri ve sulak alanları her yıl ormanın kurak bölgelerinin emdiği kadar karbon dioksitİ açığa çıkarıyor. Buna göre, bir bütün olarak Amazon ve diğer tropik ormanlar bir karbon dioksit dengesinde bulunuyorlar. CO2 önemli sera gazlarından olduğu için, bu denge verisi, bilim adamlarına ormanların yok edilmesinin ve sanayi tesislerinin, küresel ısınmaya etkilerini ölçebilmelerine imkan tanıyabilir. Seattle`daki Washington Üniversitesi`nden Jeffrey Richey olayı: "Şimdi tanımladığımız yeni bir CO2 kaynağı ile tüm sistemin dış etkilere daha duyarlı olduğunu gösterdik" diyerek açıklıyor. Richey`nin ekibi, Amazon`un neredeyse Avrupa`nın yarı büyüklüğünde olan (1.8 milyon kilometrekare) sulak bölgelerindeki suları CO2 açısından analiz etmiş. Richey, bataklık alanlarda karbon dioksitin kabarcıklar halinde dışarı çıktığının çıplak gözle bile görülebildiğini söylüyor. Ilık bataklıklarda üreyen bakteriler, düşen yaprakları ve çürüyen ağaçları gaza dönüştürüyor. Uydu tabanlı yeni bir tarama yöntemi ile, ekip, Amazon nehir ve bataklıklarının yılın değişik dönemlerinde haritasını çıkarmış. Bu veriler, sulardaki CO2 seviyeleri ile birleştiğinde, bu sulak bölgelerin ne kadar CO2 açığa çıkarttığı hesaplanmış. İngiltere Edinburgh Üniversitesi`nden karbon-dönüşümü araştırmacısı Yadvinder Malhi :"Su tahmin ettiğimizin üzerinde bir CO2 kaynağı" diyerek konuyu açıklıyor. Şimdiye kadar da bu durumun göz ardı edildiğini düşünüyor Malhi. USGS`den Eric Sundquist ise, bu kadar büyük bir alanda giriş-çıkış değerlerinin tespit edilmesinin güçlüğüne değinerek, çalışmanın böyle bir denge durumunu kanıtlamadığı konusunda uyarıda bulunuyor. Ancak küresel CO2 ölçümleri de karbonun tropik ormanlarda dengede olduğunu gösteriyor. Küresel iklim değişiklikleri ve önlemler üzerine çalışan bilim adamları için tropik ormanların ne kadar CO2 çıkardığı ve emdiğine ilişkin veriler çok önemli parametreleri oluşturuyor. Tropik ormanların yok edilmesi ile her yıl atmosfere CO2 şeklinde 1.6 milyar ton karbon verildiği tahmin ediliyor. Sanayi salınımları ise 5 milyar tonluk karbonu açığa çıkartıyor. Richley`nin ekibinin bulgularına göre, Amazon nehirleri ve sulak alanları ise 500 milyon tonluk bir karbon alış-verişinde bulunuyor. Ormanların CO2 kaynağı veya emicisi olmaması durumu onları daha az önemli kılmıyor. En azından yeni bir CO2 kaynağının tespiti, ormanları tahmin edilenden dahi daha önemli bir hale getiriyor. Sundquist`e göre, insanoğlunun katkısı suyun karbon dioksit kaynağı olarak rolünü değiştirebilir ve bu işlemler de özellikle ormanların yok edilmesine duyarlı. Orman kıyımı erozyonu arttırıyor. Bu nedenle daha fazla organik madde nehirlere ve bataklıklara akıyor ve karbon çıkışını arttırıyor. Ya da bu tortular organik maddeyi hapsederek ayrışımını engelliyorlar.
Kaynaklar: Richey, J. E., Melack, J. M., Aufdenkampe, A.K., Ballester, V.M. & Hess, L.L. Outgassing from Amazonian rivers and wetlands as a large tropical source of atmospheric CO2. Nature, 416, 617 - 620, (2002). Grace, J. et al. Carbon dioxide uptake by an undisturbed tropical rainforest in Southwest Amazonia, 1992 to 1993. Science, 270, 778 - 780, (1995).
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |