TANIM: İnsan topluluklarında hastalık ve sakatlıkların dağılımını ve bu dağılımını belirleyen etmenleri inceleyen bilim dalıdır.
Bir başka deyişle; hastaların bir bütün olarak incelenmesi, hastalık ve sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerinin belirlenmesi epidemiolojinin görev alanı içerisindedir.
Epidemioloji bulaşıcı hastalıklar, kronik hastalıklar, kanser, akıl hastalıkları ve akla gelebilecek pek çok sağlık sorununda önemli temel ilkeler ve uygulama yöntemleri geliştirmiştir. Kısaca salgınlar bilimi diyebileceğimiz epidemioloji, bir toplum için en çok görülen öldüren ve sakat bırakan sağlık sorunları başta olmak üzere hemen bütün sağlık sorunlarının incelenmesinde geçerli bilimsel esaslar getirir. Bunun için şunları sağlar;
a)Kaynak ve verilerin yönlendirilmesinde bilimsel veriler sağlar.
b)Hastalık ve sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerini inceleyen bir bilim dalı olarak tanımladığımız epidemioloji, hastalık ve sakatlıkların özellik ve toplumdaki dağılımlarını sağlık sorunu olarak boyutlarını ortaya koyar.
c)Bunu yaparken hastalıkları tanımlayan, hipotez kuran, sonuçları değerlendiren, deneysel olarak sonuçları doğrulayan yöntemler kullanılır.
d)Olayların kişi, yer ve zaman bakımından özelliklerini değerlendirir. Bunlarla ilgili bilgileri sağlar.
Çünkü sağlık sorunlarının belirlenmesinde ve çözümünde kişi yer ve zamana ait bilgiler çok önemlidir. Yaş, cins, eğitim düzeyi meslek, sosyo ekonomik durum, evli olup olmayışı aile özellikleri gibi kişiye ait özellikle sağlık sorunlarına bağlantılıdır.
e)Daha sonra nedenlerle ilgili bir varsayım geliştirilerek mantıklı ve sistemli bir şekilde bunların araştırılmasına geçilir.
Epidemioloji insan topluluklarında hastalık ve sakatlıkların dağılımı ve bu dağılımı belirleyen faktörleri inceleyebilmesi için hastalık ve sakatlıkları ölçebilmesi gerekir. Epidemioloji hastalığı ve sakatlığı ölçülebilir bir kavram olarak ifade eder. Bu durum epidemiolojinin toplum sağlığı ile ilgili hedeflerin belirlenmesinde en önemli katkıdır. Sağlık ölçümü ise vakaların görülme hızı olarak ifade ederek yapar.
Epidemioloji toplumdaki sağlık olaylarını kişi yer ve zaman özellikleri bakımından inceler ve tanımlar. Bu tanımlayıcı epidemiolojidir. Sorular tanımlanmadan çözümüne yönelik önlemler alınmaz.
1)Kişi
2)Yer
3)Zaman
1)Kişi faktörü: Sağlık olaylarının kişi özellikleri açısından değerlendirilmesi epidemiolojik değerlendirmede bu hastalığa yakalananlar kimlerdir sorusunun karşılığıdır.
*yaş
*cinsiyet
*ırk ve renk
*sosyo ekonomik durum
*meslek
*evlilik durumu
*aile büyüklüğü
*ailenin kaçıncı çocuğu olduğu
*anne baba yoksunluğu
2)Sağlık olaylarının yer yönünden değerlendirilmesi:
*coğrafi bölge
*ülkeler arası
*iklim
*sular
3)Sağlık olaylarının zaman açısından değerlendirilmesi
*uzun süreli değişiklikler
*kısa süreli değişiklikler
*mevsimlik değişiklikler
*çabuk dalgalanmalar
Zamanın epidemiolojik
önemi
1) Uzun süreli değişiklikler
-kanser ve aterosklerotik kalp hastalarının 20.yy da artar
nedenleri: a) teşhis imkanları artması,hava kirliliği,sigara egzost,bedeb faaliyeti,stres,beslenme alışkanlıkları
b)sağlık kayıtlarının iyi tutulması ve ortalama insan ömrünün uzaması sonucu dejeneratif hastalık başlama yanına yakın insan sayısı artar.
2)Kısa süreli değişiklikler
örneğin; kızamık
hassasların tükenimi:Bu alışkanlığı fazla ve uzun süre bağışıklık bırakan bir hastalık ilk defa bir topluma girdiğinde herkesi yakalar ve zaman içinde
seyrek vakalar halinde büyük kentlerde devam ederek çocukluk çağı hastalığı haline dönüşür. Yeni doğumlarla topluma katılan hassaların artması ile hastalık yeniden çoğalır ve hassaslar hastalığı geçirip bağışık olunca hastalık kaybolur işte bu olaya epidemiyolojide de hassaların tükenimi denir.
3)mevsimlik değişmeler:
enfeksiyon hastalıklarının da epidemiolojisi mevsimlere göre değişir.
4)point epidemiler
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |