Yakup Kadri, 27 Mart 1889 da Kahire de doğdu. Adı 17. ci yüzyıl sonlarında duyulmaya başlanan ünlü Karaosmanoğlu ailesinden Manisalı Abdülkadir Beyle Mısırda evlendiği eşi İkbal Hanımın 1885 te doğan Zahide adlı kız çocuklarından sonra dünyaya gelen ikinci çocuklarıdır. Altı yaşında ailesiyle birlikte Manisa’ya yerleşti. İlköğrenimini Fevzi’ye Mekteb-i İptidaisi’nde tamamlar. Rüştiyeye ikinci sınıfa kadar Manisa’da devam eden Yakup Kadri, 1903 te İzmir İdadisinde okumaya başlar. 1905 yılında tekrar ailesi ile doğduğu topraklara Mısır’a döner ve İskenderiye’deki Freres’ler Fransız Okuluna kayıt olur. Ve bir yıl sonra ilköğrenimini tamamlayarak mezun olur.
Aile 1908 yılı başlarında, Meşrutiyetin hemen öncesinde İstanbul’a döner. Balkan Savaşı’na dek, Kadıköy Yel değirmeninde yaşarlar. Bu arada Yakup Kadri, Mekteb-i hukuka girer. 1909 Martı’nda Faik Ali, Refik Halit, Celal Sahir, Ahmet Samim, Ali Canip ile birlikte Fecr-i Ati topluluğunun ilk toplantısına katılır. Aynı yılın haziran ayında Resimli Kitap dergisinde “Nirvana” adlı oyunu yayımlanır. 1911 yılında üç yıl okuduğu Hukuk Fakültesi’nden diploma almadan ayrılır. 1913 te ilk öykü kitabı Bir Srencam yayımlanır. Aynı yıl Peyam gazetesinde yazmaya başlar. 1915 te Üsküdar İdadisi’nde edebiyat ve felsefe öğretmenliği yapmaya başlar. Bu devirde Yakup Kadri, Schopenhauer, Nietzsche, İbsen gibi yazar ve düşünürlerin etkisi altındadır ve bu etkilenme 1917 lere kadar sürer. Öyküleri Çoğunlukla İkdam gazetesinde yayımlanan Yakup Kadri 1916 Yılından sonra bireycilikten toplumculuğa yönelir. Savaş ve seferberlik konularını işler. Mütareke sırasında ise yeniden mensur şiire döner ve Erenlerin Bağından’ı yazar(1918-1919).
Yakup Kadri 1916 yılında, yakalandığı tüberküloz hastalığının tedavisi için İsviçre’ye, Davos’a gider. İsviçre’ye gitmeden önce girdiği Bektaşi muhiti Nur Baba romanına konu olur. 1919 da İsviçre’den döner ve İkdam da köşe yazarlığına başlar. 1921 yılında Kurtuluş Savaşı’nın en zorlu günlerinde Ankara’ya çağrılır. Kurtuluş hareketini görmek ve liderleriyle görüşmek fırsatını bulması onun sostal gerçekçiliğe geçişinde önemli bir etkendir.
1920 de Kiralık Konak, 1921 de Nur Baba, 1922 de Okun Ucundan ve Halide Edip, Falih Rıfkı ve Mehmet Asım ile birlikte hazırladığı “İzmir’den Bursa’ya” adlı bir çalışması, 1923 te ise Kadınlık ve Kadınlarımız adlı eseri yayımlanır.
Yakup Kadri, 11 Ekim 1923 yılında Mutasarrıf Asaf Bey’in kızı, Burhan Asaf Belgenin kız kardeşi Leman Hanımla evlenir. Aynı yıl Mardin millet vekili olarak TBMM’ye girer. 1926 yılında akciğerlerinin tedavisi için ikinci kez İsviçre’ye gider. Oradan Milliyet gazetesine “Alp Dağları’ndan”başlığıyla yayımlanan mektuplarını gönderir. Konusunu İttihatçı-İtilafçı çekişmesinden alan Hüküm Gecesi 1927 de Mütareke yıllarımda İstanbul’da yaşayan ahlak çöküntüsünü anlattığı romanı Sodom ve Gomore 1928 de yayımlanır.
Yakup Kadri, 1932 yılında dört arkadaşıyla – Vedat Nedim Tör, Burhan Asaf
Belge, İsmail Hüsrev, Tökin ve Şevket Süreyya Aydemir – Kadro dergisini çıkarır. İktisadi devletçilik ve sosyal siyaset ilkelerini savunan dergi üç yıl süren yayın hayatının ardından, Yakup Kadri’nin 1934 te elçilik görevine atanması nedeniyle kapanır. Yakup Kadri, bu arada Manisa millet vekilidir. Ve Kurtuluş Savaşı
gözlemlerinden ve Anadolu Mezalimini Tahkik Komisyonu ile birlikte çalıştığı dönemden yararlanarak Yabanı (1932) yazar. Ankara romanı ise 1934 te yayımlanır.
Yakup Kadri, önce Tiran elçiliği (1934) yapar. Bunu Prag (1935), La Haye(1939), Bern (1942) izler. Tahran elçiliğinden (1949-1951) sonra tekrar Bern’e (1951) atanır. Bu görevde üç yıl kaldıktan sonra emekli olur. Elçilik göreviyle yurt dışında geçen yıllarda daha çok Monografi (Atatürk), anılar (Zoraki Diplomat, Hep O Şarkı, Anamın Kitabı) ve denemelerini (Panaroma 1, Panaroma 2) kaleme alır. 1960 ta Kurucu Meclis üyeliğine gelir. 1961 seçimlerinde bu kez memleketi Manisa’dan millet vekili seçilir. Bu görevi 1965’e kadar süren Yakup Kadri, 13 Aralık 1974 te Ankara’da hayata gözlerini kapatır. Mezarı İstanbul’da Beşiktaş’taki Yahya Efendi Mezarlığı’ndadır.
Eserleri:
Öykü: Bir Serancam(1913), Rahmet(1923), Milli Savaş Hikayeleri(1947)
Roman: Kiralık Konak(1921), Nur Baba (1922), Hüküm Gecesi(1927), Sodom ve Gomere (1928), Yaban (1932), Ankara(1934), Bir Sürgün(1937), Panorama 1 (1950), Panorama 2 (1954), Hep O Şarkı (1956),
Mesur şiirler: Erenlerin Bağımdan (1918-1922), Okun Ucundan (1922)
Anı: Zoraki Diplomat (1954), Anamın Kitabı/1957), Vatan Yolunda(1958), Politikada 45 Yıl(1968), Gençlik Ve Edebiyat Hatıraları (1969).
Monografi:Ahmet Haşim (1934), Atatürk (1946).
Tiyatro: Nirvana (1909), Veda (1909), Sağanak ( İst. Şehir Tiyatro Ktp. , Tarihsiz), Mağara (1934).
Çeşitli Yazılar: Kadınlık ve Kadınlarımız (1923), Ergenekon(2 cilt 1929), Alp Dağlarından ve Miss Chalfrin’in Albümünden (1942).
Çevirileri:Horatius (1931), Swanların Semtinden (1942).
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |