İSTİKLÂL MARŞI
Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal marşı. Sözleri Mehmet Akif Ersoy’un, bestesi Osman Zeki Üngör’ündür. 12 Mart 1921 de TBMM tarafından kabul edildi. Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın en heyecanlı günlerinde toplumu bir araya getirici ve ortak duygularını canlandırıcı bir ulusal marş gereksinimini gidermek amacıyla MEB, 1921’de bir güfte yarışması düzenlendi. Bu yarışmaya
724 şiir katıldı. Kazanan güfteye para ödülü konduğu için önce yarışmaya katılmak istemeyen Mehmet Akif, Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi’nin (Tanrıöver ) ısrarı üzerine Kahraman Ordumuza
adadığı şiirini yarışmaya soktu. TBMM’nin 12 Mart 1921 tarihli oturumunda
Mehmet Akif’in şiiri ulusal marş olarak kabul edildi. Şiirin bestelenmesi için açılan ikinci yarışmaya 24 besteci katıldı. 1924
yılında Ankara’da
toplanan seçici kurul, Ali Rıfat Çağatay’ın bestesini kabul etti. Bu beste 1930 yılına kadar çalındıysa da 1930 da değiştirilerek Cumhurbaşkanlığı
orkestrası şefi Osman Zeki Üngör’ün 1922 de hazırladığı bugünkü beste yürürlüğe kondu. Marşın armonilemesini Edgar Manas, bando düzenlemesini İhsan Servet Künçer yaptı. Şiir 9 dörtlük ve 1 beşlikten oluşur. İlk iki dörtlük İSTİKLÂL MARŞI’nın güftesi olarak söylenir.


Kaynak: BÜYÜK ANSİKLOPEDİ CİLT 7

İSTİKLÂL MARŞI
Türkiye Cumhuriyeti’in ulusal marşı. Türkiye’de, ulusal marş yazılması önerisi, önce 1920 yılında İsmet Paşa’dan (İnönü) geldi, Maarif Vekaleti de bu öneriyi dikkate alarak bir yarışma düzenledi. O günlerde Türk Kurtuluş Savaşı en heyecanlı günlerini yaşıyordu; toplumda ulusal bilinci pekiştirecek, ulusçuluk duygusunu
daha da canlı kılacak bir marşa gereksinme duyuluyordu. Yarışmada ayrıca güfteyi yazacak olana 500 TL, besteyi yapacak olana da 1000 TL ödül verileceği duyuruldu. Yarışmaya katılan 724 şiirden hiçbir başarılı bulunmadı. Mehmet Akif (Ersoy), böyle bir ödülden rahatsızlık duyduğu için yarışmaya katılmamıştı. Dönemin Maarif vekili Hamdullah Suphi (Tanrıöver), Mehmet Akif’e
mektup yazıp, kendisi için sakıncalı gördüğü konularda güvence verdikten sonra Mehmet Akif, 48 saat gibi kısa bir sürede
marşın güftesini yazıp imzasız
olarak Maarif vekaleti ’ne gönderdi.TBMM nin 1 Mart 1921 tarihli
toplantıda da ulusal marş olarak kabul edildi. Mehmet Akif, İstiklal Marşı için “ onu milletime ve kahraman ordumuza hediye ettim. Zaten o milletin eseridir, milletin malıdır. Ben yalnızca gördüğümü yazdım.” Demiş ve bu şiirini Safahat adlı şiir kitabına almamıştır. Bu şiirin marş biçiminde bestelenmesi için de bir yarışma açıldı ve yarışmaya aralarında Ali Rıfat Çağatay, Hüseyin Saadettin Arel, Lemi Atlı, Mehmet Baha (Pars), Rauf Yekta, Sadettin kaymak, Zeki Üngör’ün de bulunduğu besteciler katıldı. Ancak savaşın şiddetlenmesi üzerine kesin bir seçme yapılamadı; marşın farklı bestelerle okunması birtakım sakıncalar yarattığı için, 1924’te Maarif Vekalet’nde oluşturulan bir kurul tarafından Ali Rıfat Çağatay’ın bestesi resmen kabul edildi, marş bu beste ile 1930 yılına kadar çalınıp söylendi. 1930 da yeni bir emirle Cumhurbaşkanlığı Orkestrası şefi Zeki Üngör tarafından yeniden bestelenen marşın armonik düzenlemesini Edgar Manas, bando düzenlenmesini de İhsan Servet Künçer tarafından yapıldı
İstiklal Marşı, 41 diziden oluşur; 9 bölüm
dörtlük, 10. bölümse
beşliktir.
Aruzun
“feilâtün (failatün) / feilâtün / feilâtün / feilün (fa’lün)” kalıbıyla yazılan şiirde uyaklar tamdır ve her bölüm kendi içinde belirleyici bir uyak izlemektedir. Türk Kurtuluş savaşı’nın en çetin günlerinde yazılan bu marşta Mehmet Akif, Kurtuluş savaşına tanık olan bir ozanın duyarlığını aktarmıştır: Tarih boyunca özgür ve bağımsız yaşayan Türk ulusunun, kutsal değerlerinden olan bayrağına, yurduna, kültür ve tarih mirasına yönelik sömürgeci eylemler karşısında takındığı (ve takınması gereken ) tavrı azimli, inançlı ve gür bir sesle adeta haykırmaktadır. Türk ulusu, tarih boyunca özgür ve bağımsız yaşamıştır, bundan sonra da sonsuza değin özgür ve bağımsız yaşamak hakkına sahiptir. İlk iki dörtlüğü, bütün resmi törenlerde çalınıp söylenmekte olan İstiklal marşı, bayrak gibi Türk ulusunun simgesidir.
Kaynak: GELİŞİM HACHETTE Alfabetik Genel Kültür Ansiklopedisi CİLT 6

İSTİKLÂL MARŞI
Birinci İnönü Zaferi yeni Türk devletine içte ve dışta itibar kazandırdı. Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen anayasa ile devletin temelleri daha da sağlamlaştırıldı. Fakat gücünü milletten alan bu yeni Türk devletinin henüz bir milli marşı yoktu. Bunun için milletimizin ortak düşüncesini,
duygusunu, heyecanını ve tarihten gelen hür ve bağımsız yaşama azmini dile getiren bir marşın yazılması ihtiyaç haline geldi.
Bu nedenle Milli Eğitim Bakanlığı bir yarışma açtı. Para ödülü konuğu için Mehmet Akif (Ersoy) bu yarışmaya katılmadı. Milli Eğitim Bakanı, ünlü şaire bir mektup yazarak kendisi için ödülün söz konusu olmayacağını bildirdi. Böylece, Kurtuluş
Savaşının en derin heyecanını benliğinde yaşayan Mehmet Akif
en güzel şiirini yazdı.
Türkiye Büyük Millet Meclisinde üç defa okunan ve ayakta dinlenilen bu şiir, İstiklal Marşı olarak kabul edildi (12 Mart 1921).
Osman Zeki Üngör’ün bestelediği İstiklal Marşı, Türk milletinin bağımsızlık azmini dile getiren, değişmez Milli Marş’ımız oldu.

Aşağıda
Mehmet Afif Ersoy’la ilgili bir anı bulunmaktadır:

“... Mehmet Akif hastalığı sırasında kendisini ziyaret eden arkadaşları ile eski günleri konuşuyordu. Bir defasında, şöyle dedi:
“İstilal Marşı... O günler, ne samimi ne heyecanlı günlerdi. O şiir milletin o günkü heyecanının ifadesidir. Bin bir facia karşısında bunalan ruhların, ıstıraplar içinde kurtuluş dakikalarını
beklediği bir zamanda yazılan o marş, o günlerin bir
hatırasıdır. O şiir, bir daha yazılamaz. Onu kimse yazamaz. Onu bende yazamam. Onu yazmak için o günleri görmek, o günleri görmek, o günleri yaşamak lazım. O şiir artık benim değildir. O milletin malıdır. Benim, millete karşı en kıymetli hediyem budur.”
Bir başka günde şaire şöyle sordular :
“-Acaba yeniden yazılsa daha iyi olmaz mı?
Yorgun ve hasta yatan Mehmet Akif, başını kaldırdı ve sert bir cevap verdi:
- Allah, bir daha bu millete İstiklal marşı yazdırmasın

Kaynak : İlköğretim Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp
Tarihi ve Atatürkçülük
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |