Batılı anlamıyla tiyatro da Tanzimat döneminde görülür. Bu dönemde geleneksel tiyatro içine giren türler (kukla, Karagöz, orta oyunu gibi) de varlığını sürdürmüştür. Tanzimat`ın ilk yıllarında İstanbul`un çeşitli yerlerinde tiyatro binaları yapılmaya başlandı önceleri özellikle İtalyan ve Fransız, daha sonra da Ermeni tiyatro toplulukları bu binalarda oyunlar sergiledi. Mihail Naum, Güllü Agop gibi Ermeniler`in Türkçe oyunları da sergilemeleri önemli bir gelişmeye sebep oldu. Güllü Agop 1868`de kurduğu Osmanlı Tiyatrosunda ilk kez düzenli olarak temsiller vermeye başladı; müzikli oyunlar dışında Türkçe oyunlar sergilemenin tekelini 10 yıl elinde tutmuştur. Birçok Türk erkek tiyatro sanatçısı ilk kez bu tiyatroda sahneye çıkmıştır. Müslüman Türk kadınının sahneye çıkması şeriat hükümlerine göre olanaksızdı. Bu yüzden bazı kadın rollerini bazı durumlarda yabancı kadınlar ya da erkekler oynamışlardır. Bu tiyatro 1884`te Ahmed Midhat`ın Çerkez Özdenleri oyununu oynarken oyun özgürlük duyguları aşıladığı gerekçesi ile tiyatro kapatılmış, binası da yıktırılmıştır. Bundan dolayı bu tarihten 1908`e kadar Türk tiyatrolarına tuluat oyunları egemen olmuştur.
Mardiros Mınakyan`ın kurduğu Osmanlı Dıram Kumpanyası Türkçe oyunlar sahnelemeye devam etmiştir.
Türk edebiyatında ilk tiyatro yapıtı olarak Hayrullah Efendi`nin (1817-66) Hikaye-i İbrahim Paşa ve İbrahim-i Gülşen`i (1844) adlı dıramı gösterilmktedir. Şinasi`nin Şair Evlenmesi (1860) ilk güldürü olarak kabul edilmektedir. Ali Haydar (1836-1914) ilk trajedi, Direktör Ali Bey (1844-99) de karakter güldürü örnekleri vermiştir. Yazar, çevirmen, tiyatroya maddi ve manevi destek sağlayan devlet adamı olarak Ahmed Vefik Paşa`nın (1823-91) Tanzimat tiyatrosuna çok büyük katkısı olmuştur. Moliere`den yaptığı çeviri ve uyarlamaları çok önemlidir. Feraiscizade Mehmed Şakir (1853-1911) duru bir Türkçe ve başarılı bir teknikle yazdığı oyunlardan ötürü “Türk Moliere`i” olarak adlandırılmıştır. Bu dönem tiyatrolarında çoğunlukla toplumsal ve tarihsel konular işlenmiştir. Öbür türlere oranla Tanzimat döneminde tiyatro çok daha etkili olmuştur. Bu bakımdan bazı Tanzimat yazarları (Namık Kemal, Recaizade Mahmud Ekrem, Abdülhak Hamid) tiyatro oyunları da yazmıştır.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |