EKONOMİ SANAYİ
Günümüz ekonomilerinde sanayi, GSYİH ya en fazla gelir sağlayan, en çok katma değer yaratan, teknolojiyi geliştiren, çalışan nüfusa geniş istihdam imkanları yaratan, kişiler arasında daha adil, daha dengeli, daha yaygın düzenli bir gelir dağılımı sağlayan, bölgeler arasındaki gelişmişlik farklarını giderici, sosyal ve ekonomik yönleriyle bir kalkınma aracı olmanın ötesinde toplumların bir kalkınma ölçüsüdür. Gerek gelişmiş ülkelerin, gerekse gelişmiş şehirlerin aynı zamanda sanayileşmiş oldukları göz önüne alındığında sanayiinin, önemi daha iyi anlaşılacaktır. Bugün ülkemiz şehirlerinin yapılarına göz attığımızda gelişmiş büyük şehirlerin sanayi şehirleri olduğu göze çarpar. Sanayileşmiş şehirlerimizin ülkemiz GSYİH içindeki payları, diğer şehirlerimizden daha fazladır. Bu bölümde ilimiz imalat sanayiinin gelişmesini, işyeri sayısı, istihdama katkısı üretim durumu, ölçek durumu ve GSYİH içindeki yeri açısından inceleyeceğiz. Ayrıca ilimizdeki küçük sanayi siteleri ve organize sanayi bölgesinin durumu hakkında bilgi vereceğiz.
İLİMİZ İMALAT SANAYİİNİN TARİHÇESİ
Osmanlı döneminden Cumhuriyet dönemine sönük bir sanayi ile girildi. İlimizdeki mevcut sanayi küçük ölçekli olup, el sanatlarına dayanmaktadır.
Organize sanayi 6. Cadde
PLANLI DÖNEM ÖNCESİ
1927 sanayi sayımına göre, ilimizde toplam 1039 işyeri vardır. Bu işyerlerinde toplam 247 kişi çalışmaktaydı. O tarihlerde Adıyaman ve Kemaliye`nin ilimize bağlı olması rakamın yüksek olmasında etkili olmuştur. imalat sanayiinin alt gruplara dağılımına bakıldığında, ilk sırayı toplam işyerinin % 41.4 ve çalışanların %44.7`si tarıma dayalı sanayi almaktadır. Ayrıca bu dalda on kişiden fazla çalışanın olduğu bir işyeri vardır. İldeki toplam işyerlerinin %25.6`sını ve çalışanların %27.3`ünü kapsayan dokuma sanayi ikinci sırayı almaktaydı. İlimiz imalat sanayiinde 100`den fazla çalışanın olduğu tek işyeri de dokuma sanayiindeydi. Üçüncü sırayı işyerlerinin %17.4 ile maden işletmesi ve makine sanayi almaktaydı. 1927 sanayi sayımında, imalat sanayiinde 2447 kişi çalışırken, 1964 sanayi sayımında 5424 kişi çalışmaktadır. Artış oranı % 121`dir.
PLANLI DÖNEM
Planlı dönemin ilk on yılı, ilimiz imalat sanayiinde önemli sayılabilecek yatırımların yapılmadığı bir dönem olmuştur. İlimiz 1968 yılında "Kalkınmada Öncelikli İller` kapsamına alınmasının sonucu olarak 1970`ler kamu kesiminin genişletme yatırımları ve özel sektörün çeşitli dallarındaki yatırımlarıyla bir canlanma dönemi olmuştur. Bu dönemde gerçekleştirilen özel sektör yatırımları il içi sermaye birikimi ve yurt dışında çalışan isçilerce gerçekleştirilmiştir. 1970`lerde ilimizde en çok işyeri açılan sektör sanayi sektörüdür. Bunu dokuma, taşa-toprağa dayalı sanayi ve diğer dallar izlemektedir. Birinci beş yıllık planın çerçevesinde gerçekleşen ve 1939 yılında üretime başlayan "Sümerbank Dokuma Fabrikası" ve "Tekel Sigara Fabrikası, ilimiz büyük ölçekli ilk sanayi kuruluşlarıdır.
1950-60 arasında bir kamu yatırımı olan ve 1956 yılında işletmeye açılan Şeker Fabrikası en önemli sanayi imalat kuruluşudur. Gıda içki ve tütün sanayi, işyeri sayısı ve katma değer yaratma bakımından en yoğun imalat sanayi alt dalıdır. Dokuma giyim eşyası sanayi ise en fazla istihdam imkanları olan sanayi dalıdır.
 Modern bir iplik fabrikası
KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ
İlimizde küçük sanatkarların bir arada çalıştığı, faaliyette olan iki adet sanayi sitesi merkezde ve bir adedi de Arapgir ilçesinde faaliyette bulunmaktadır. Diğer ilçelerden Darende, Doğanşehir, Yeşilyurt küçük sanayi siteleri arsalarını almış ve inşaatına başlanmamıştır.
Malatya Küçük Sanayi Sitesi
1966 yılında inşaatına başlanıp 1975 yılında bitirilen site, 594 işyerini kapsamakta olup, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı`nın %80 kredi desteği ile tamamlanmış ve dağınık olan küçük sanatkarların bir araya toplanması sağlanmıştır.
Özmalatyalılar Küçük Sanayi Sitesi
Zaman içinde gelişen küçük sanayiinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere Ankara karayolunda Sanayi ve Ticaret Bakanlığı`nın %90 kredi desteğiyle yapılan ve 870 işyeri kapasiteli bu tesis, 1992 yılında tamamlanmış ve faaliyetini sürdürmektedir.
Arapgir Küçük Sanayi Sitesi İlçede 1993 yılında tamamlanarak 27 işyerli site faaliyetini sürdürmektedir.
ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ
İlimizde 1977 yılında İl Özel İdaresi, Ticaret ve Sanayi Odası, Sanayiciler Derneği ve Organize Sanayi Kooperatifinden oluşan müteşebbis teşekkül heyeti tarafından OSB çalışmalarına başlanmıştır. Malatya-Ankara karayolu 12. km.sinde havaalanı yol ayrımında 3 milyon m2 alan üzerinde kurulmuştur. OSB nin elektrik, içme ve kullanma suyu, yolları ve sosyal tesisleri tamamlanmıştır. Bölgenin pis su, yağmur suyu şebekesi ve arıtma tesislerinin projeleri tamamlanmıştır. OSB 276 parselden oluşmakta ve parseller yetmediği takdirde birleştirme imkanları bulunmaktadır. 254 parselin tahsisi yapmış, 22 tahsis yapılmayan parsel bulunmaktadır.
TİCARET VE SANAYİ ODASI
Odaya kayıtlı 4 kamu, 141 özel sektör olmak üzere 145 sanayici, 278 adet anonim şirket, 520 limitet, 62 adet kolektif olmak özere 860 şirket, 103 ithalatçı, 330 ihracatçı firma, 69 sigorta acentası bulunmaktadır.
ESNAF SANATKARLAR ODALARI BİRLİGİ
Birliğe bağlı merkezde 28 ve ilçelerde 15 olmak üzere 43 adet esnaf ve sanatkarlar odası mevcuttur. İmalatçı ve sanatkar oda üyesi sayısı 4650 ve alım satım ile uğraşan hizmet erbabı oda üyesi sayısı 15950 olmak üzere toplam 20600 adettir. Marangozlara ait 502 adet hızar makinesi, imalat demir ve tamir sanatkarlarına ait 80 torna, 1380 kaynak makinesi, mobilyacılara ait 180 adet hızar makinesi ve 390 adet planya makinesi ve 315 adet kalınlık mevcuttur. İlimizde 5 adet turistik belgeli otel, bu otellerde 285 oda, 557 adet yatak mevcuttur. Diğer otel sayısı 21 adet olup bunların yatak sayısı 910, oda sayısı ise 455 adettir.
TİCARET BORSASI
Borsaya kayıtlı 1289 adet üye bulunmaktadır. Borsada muamele gören hububat, bakliyat, kuru ve yaş meyve, canlı hayvandan ibarettir.
Organize sanayi bölgesindeki Sanayi tesislerin sektörel dağılımı
Sanayi Cinsi Üretime Geçen İnşaat Halinde Hrj. Safha  Toplam
Dokuma Sanayi 12 10 9 31
Orman Sanayi  1 1 1 3
Kağıt Sanayi  2 - - 2
Basım Sanayi - - 1 1
Deri ve Deri Mam. - 1 - 1
Plastik Sanayi  4 4 - 8
Kimya Sanayi - - 4 4
Pişmiş Kil ve Çim. Ger. San. 2 2 4 8
Demir ve Çelik San. 1 6 3 10
Mad. Eşya Elektriksiz Mak. San. 1 - 1 2
Tarım aletleri ve Mak. San. 2 1 - 3
Akü Montaj - 1 - 1
Mermer Sanayi 3 - - 3
TSE  - - 1 1
Gıda Sanayi 14 10 6 30
TOPLAM : 43 36 30 109
BANKACILIK
Malatya`da ilk banka, 1889 yılında kurulan Ziraat Bankası Şubesidir. 1926 yılında Osmanlı Bankası bir şube açarak Malatya`daki şube sayısını ikiye çıkarmıştır. Bunlar, Cumhuriyet döneminin ilk bankalarıdır. 1931 yılında İş Bankası şubesinin açılmasıyla banka sayısı üçe ulaşmıştır. 1950`li yıllarda bankacılık hizmeti gelişmeye devam etmiş, bu gelişme neticesinde 1962 yılında şube sayısı 16`ya, 1970`de 13`lü merkezde olmak üzere 22`ye, 1974`te 25`e, 1981`de 39`a çıkmıştır. 1994 yılında ilimizde 19 bankanın 43 şubesi faaliyet göstermektedir. Bunlar; T.C. Merkez Bankası, T.C. Ziraat Bankası ve 10 şubesi, Akbank ve bir şubesi, Türk Ticaret Bankası, Osmanlı Bankası, Türkiye Halk Bankası ve 6 şubesi, Sümerbank, Etibank, Garanti Bankası, Emlak Bankası ve bir şubesi, Pamukbank, Yapı ve Kredi Bankası, Türkiye İş Bankası ve 5 şubesi, Şekerbank ve bir şubesi, Türkiye Vakıflar Bankası ve bir şubesi, Türkiye Tütüncüler Bankası, İmar Bankası ve Toprakbank`tır.
KOOPERATİFLER
Konut Yapı Kooperatifi 254
Tüketim Kooperatifi  21
Motorlu Taşıyıcılar 8
Esnaf ve San. Kredi Kef. Koop. 9
Kayısı Tarım Satış Koop. 14
Küçük Sanayi Sitesi 6
Küçük Sanat Kooperatifi  1
Kayası tarım Satış Koop. Birliği  1
Esnaf Kefalet Koop. Birliği  1
Esnaf ve Sanat. Kef. Koop. Böl.Bir. 1
Konut Yapı Koop. Birliği  1
TOPLAM 317
İHRACAT 
İhracat, 1983 yılında Gümrük Müdürlüğünün kurulmasıyla birlikte 1984 yılından itibaren ilimizden ihracat yapar duruma gelmiştir. 1994 yılında Malatya İrtibat Bürosu`ndan toplam 41.174.547.$`lık ihracat yapılmıştır. Bunun 28.099.520.- $`sı kuru kayısı, 14.075.027.- $`sı ise jakarlı kumaş, yatak örtüsü, kayısı çekirdeği, bulgur, ay çiçek tohumu, portakal, limon, greyfurt, mandal, el sabunu, tahta kutu, pepsi, penye telefi, transformatör, PVC boru, mobilya, muhtelif cam eşya, parfümeri, erkek ve kadın ayakkabısı, muhtelif hazır giyim ve konfeksiyon, çelik eşya, para kasası, çanta, ceviz kerestesi, soğutucu, ekmek fırını, dondurulmuş tavuk, domates, üzüm, buğday unu, kayısı pulpu, bulaşık makinesi, bisküvi, makarna, kurşun kalem, lokum, tepsi, seramik, dış macunu, çiklet, ak şeker, nohut, mercimek, fasulye, koyun derisi, şırınga, gofret, kek, pekmez, yaş maya, kurutulmuş biber, tentürdiyot olmak üzere 26 ülkeye ihracat yapılmıştır. Bu ülkeler Amerika, Hollanda, İsrail, Avusturya, Fransa, Kanada, Almanya, Yunanistan, İngiltere, Yeni Zelanda, Güney Kore, Özbekistan, İsveç, Dubai, Azerbaycan, Tunus, Çek Cumhuriyeti, İsviçre, Finlandiya, İtalya, Belçika, Rusya, Ürdün, Romanya, Singapur, Danimarka`dır. İhracatta dolar bazında % 20`lik bir artış vardır.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |