Doymuş bir çözeltide çözünen tuzun iyon kat sayıları üs alınmak şartıyla, iyon derişimleri çarpımı o tuzun çözünürlük sabitine eşittir. Ancak doymamış veya aşırı doymuş çözeltilerde denge hali oluşmadığından Kçç=[A ] [B ] bağıntısı yazılamaz. Bu durumda iyon derişimleri çarpımına iyon çarpımı denir. İyon çarpımı Qçç ile gösterilir. Denge hali dışındaki herhangi bir anda Qçç=[A ] [B ] `dir
Bir çözünme olayında; Qçç=Kçç ise, çözelti doymuştur; çözünme-çökelme hızları birbirine eşittir ve çözelti dengededir. Qçç, Kçç`den küçük ise, çözelti doymamıştır. Çözünme olayı Qçç=Kçç oluncaya kadar devam eder. Qçç, Kçç`den büyük ise, çözelti aşırı doymuştur. Qçç=Kçç oluncaya kadar çökme devam eder.
Örneğin elimizde, içinde Pb(NO3)2 ve Mg(NO3)2 bulunduğu bilinen bir çözelti olsun. Çözeltiden Pb iyonun ayrılması isteniyorsa, bu iyon suda çözünmeyen (ya da az çözünen) bir kurşun bileşiği halinde çözeltiden ayrılabilir. Ancak, bu arada herhangi bir magnezyum bileşiğinin çökelmesinin önlenmesi gerekir. Birleşiklerin çözünürlük tablosundan yaralanırsak, SO4 iyonu ile Pb iyonun çözünürlüğü düşük olan PbSO4 bileşiğini oluşturduğunu görürüz. Eğer çözeltiye yeteri miktarda Na2SO4 katılırsa,:PbO4 çökecektir. Birleşiklerin çözünürlük tablosunda, MgSO4 suda çok çözünen bir madde olduğu gösterildiğine göre MgSO4 çökmeyecektir. Çöken katı, süzülmek suretiyle sıvıdan uzaklaştırılabilir ve böylece istenilen ayrım yapılır.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |