1. Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve duyunç vicdan sahibidirler ve birbirlerine karşı kardeşlik duygusuyla hareket etmelidirler.
2. Herkes ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka herhangi bir görüş, ulusal ve toplumsal köken, zenginlik doğum ya da benzeri herhangi bir ayırım gözetmeksizin bu Bildiride ilan edilen tüm hak ve özgürlüklerden yararlanabilir.Ayrıca ister bağımsız ülke olsun, ister vesayet altında ya da özerklikten yoksun ya da egemenliği herhangi bir şekilde kısıtlanmış ülke yurttaşı olsun, bir kişi hakkında, uyruğu bulunduğu ülkenin siyasal, yönetimsel ya da uluslararası statüsünden kaynaklanan herhangi bir ayırım yapılamaz.
3. Herkesin yaşama, özgürlük ve kişisel güvenlik hakkı vardır.
4. Hiç kimse köle ya da tutsak edilemez; kölelik ve köle ticareti her türüyle yasaktır.
5. Hiç kimseye işkence ya da zalimce, insanlık dışı ya da onur kırıcı davranış ve ceza uygulanamaz.
6. Herkesin, bulunduğu her yerde, hukuksal kişiliğinin tanınması hakkına sahiptir.
7. Yasa önünde herkes eşittir ve ayırım gözetilmeden yasanın korunmasından herkesin eşitçe yararlanma hakkı vardır. Herkesin bu Bildiri`ye aykırı her türlü ayırımcı işleme ve bu tür bir ayırımcılık için yapılacak her türlü kışkırtmaya karşı eşit bir korunma hakkı vardır.
8. Herkesin Anayasa ya da yasanın kendisine tanıdığı temel haklara aykırı işlemlere karşı, doğrudan doğruya yetkili ulusal yargı organlarına başvurma hakkı vardır.
9. Hiç kimse keyfi olarak tutuklanamaz, alıkonamaz ya da sürgün edilemez.
10. Herkes hakları, yükümlülükleri ya da cezai nitelikteki her türlü suçlamalar konusunda davasının tam bir eşitlikle, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından hakkaniyetle ve açık olarak görülmesi hakkına sahiptir.
11. a) Yasalara karşı bir eylemde bulunmakla suçlanan her kişi, savunması için gerekli tüm güvencelerin kendisine sağlandığı açık bir yargılama sonunda yasal olarak suçluluğu saptanana kadar suçsuz sayılır. b) Hiç kimse işlendikleri sırada ulusal ya da uluslar arası hukuka göre suç oluşturmayan eylemleri ya da ihmallerinden dolayı mahkum edilemez. Aynı şekilde suçun işlendiği sırada uygulanan cezadan daha ağır bir cezaya çarptırılamaz.
12. Hiç kimse özel yaşamı, ailesi, konutu ya da yazışmaları konusunda keyfi müdahalelere, onur ve şöhretine karşı saldırıya uğrayamaz. Herkes bu tür müdahale ve saldırılara karşı yasaca korunma hakkına sahiptir.
13. a) Bir devlet içinde özgür olarak dolaşmak ve yerleşeceği yeri seçmek herkesin hakkıdır. b) Herkesin, kendi ülkesi de dahil, herhangi bir ülkeyi terk etmek ve ülkesine dönmek hakkı vardır.
14. a) Herkesin, bir zulüm ve baskı karşısında başka ülkelere sığınma hakkı vardır. b) Adi bir suçla ve Birleşmiş Milletler ilke ve amaçlarına aykırı davranışlarla gerçekten ilgili kavuşturmalarda bu haktan yararlanılamaz.
15. a) Her bireyin bir yurttaşlığa hakkı vardır. b) Hiç kimse keyfi olarak, yurttaşlığından ya da yurttaşlığını değiştirmek hakkından yoksun edilemez.
16. a) Evlenme çağına gelen her erkek ve kadın ırk, yurttaşlık ya da din bakımından hiçbir kısıtlanma olmaksızın evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir. Kadın ve erkek evlenmekte, evlilik sırasında ve evliliğin sona erdirilmesinde eşit haklardan yararlanırlar. b) Evlenme sözleşmesi ancak evlenecek kişilerin özgür onayı ile yapılır. c) Aile toplumun doğal ve temel ögesidir; toplum ve devlet tarafından korunur.
17. a)Herkes tek başına ya da toplu olarak mülkiyet hakkına sahiptir. b) Hiç kimse keyfi olarak mal varlığından yoksun edilemez.
18. Herkes düşünce vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir; bu hak herkes için yalnız ya da topluca, gerek kamu önünde gerekse özel olarak öğretimle, uygulamalarla, tapınmayla ya da dinsel yükümlülükleri yerine getirerek dinin ya da inancını ortaya koymak özgürlüğünü de içerir.
19. Herkes görüşlerinde ve görüşlerini açıklamada özgürdür. Bu özgürlük görüşlerinden dolayı tedirgin edilmeme, ülke sınırları gözetilmeksizin bilgi ve düşünceleri herhangi bir anlatım yoluyla arama, elde etme ve yayma hakkını da içerir.
20. a) Herkesin toplanma ve barışçı birlik kurma hakkı vardır. b) Hiç kimse bir birliğe girmeye zorlanamaz.
21. a) Herkesin doğrudan doğruya ya da özgürce seçilen temsilciler aracılığıyla, ülkesinin kamu işlerinin yönetimine katılma hakkı vardır. b) Herkes ülkesindeki kamu hizmetlerinde eşit koşullar içinde görev alma hakkına sahiptir. c) Kamu iktidarının otoritesi, halkın iradesine dayanır. Bu irade dürüst seçimlerle belirlenmeli ve bu seçim eşitliğe dayanan genel seçimle ve gizli oyla ya da oylama özgürlüğünü sağlayacak herhangi bir başka yöntemle, dönemsel olarak yapılmalıdır.
22. Her insan, toplumun bir üyesi olarak, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Bu hak her insanın, ulusal çaba ve uluslar arası işbirliği sayesinde ve her ülkenin örgütlenmesi ve kaynakları göz önünde tutularak, kişiliğinin gelişmesi ve insanlık onurunun korunması için vazgeçilmez sayılan iktisadi, sosyal ve kültürel haklarını elde etmesine olanak vermelidir.
23. a) Herkesin çalışmaya, işini özgürce seçmeye, adil ve elverişli çalışma koşullarına, işsizliğe karşı korunmaya hakkı vardır. b) Herkesin, hiçbir ayrım gözetilmeden, eşit işte eşit ücret hakkı vardır. c) Her çalışanın kendisinin ve ailesinin insanlık onuruna uygun bir yaşam sağlayacak ve gerekirse her tür sosyal güvenlik olanaklarıyla tamamlanan adil ve yeterli bir ücrete hakkı vardır. d) Her insanın, çıkarlarını korumak için başkaları ile birlikte sendika kurmaya ve kurulmuş olan sendikalara girmeye hakkı vardır.
24. Herkesin dinlenme ve dinlence, özellikle de çalışma süresini uygun ölçüde sınırlamaya ve dönemsel ücretli tatile hakkı vardır.
25. a) Her insanın gerek kendisinin gerekse ailesinin sağlık ve huzurunu güvenceye alacak bir yaşam düzeyine, özellikle yiyecek, giyecek, konut, tıbbi bakım ve benzeri sosyal hizmetlere; işsizlik, hastalık, dulluk, yaşlılık ya da kendi iradesi dışında geçim olanaklarından yoksun kaldığı öteki durumlarda güvenliğe hakkı vardır. b) Analık ve çocukluğun özel bir bakım ve yardım görme hakkı vardır. Tüm çocuklar, ister evlilik içinde isterse evlilik dışında doğsunlar, aynı sosyal güvenlikten yararlanırlar.
26. a) Her insanın öğrenim hakkı vardır. Eğitim en azından ilk ve temel eğitim düzeyinde parasız olmalıdır. Teknik ve mesleki eğitim genelleştirilmelidir. Yükseköğrenim, yeteneklerine göre, tam bir eşitlikle herkese açık olmalıdır. b) Eğitim, insanın kişiliğinin
tam olarak gelişmesini sağlamalı ve insan haklarıyla temel özgürlüklere saygı pekiştirilmelidir. Eğitim, anlayış, hoşgörü ve tüm ulusal, dinsel ve ırksal gruplar arasında dostluğun ve ayrıca barışın korunması için Birleşmiş Milletler`in sürdürdüğü etkinliklerin geliştirilmesine yönelik olmalıdır. c) Ana babalar çocuklarına verilecek eğitimin seçiminde öncelikle hak sahibidirler.
27. a) Her insan, toplumun kültürel yaşamına özgürce katkıda bulunmak, güzel sanatlardan yararlanmak, bilimsel gelişmelere katılmak ve bunların sonuçlarından yararlanmak hakkına sahiptir. b) Herkesin kendisine ait bilim, edebiyat ve sanat yapıtlarından doğan maddi ve manevi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır.
28. Herkesin bu bildiride açıklanan hak ve özgürlüklerin, sosyal ve uluslar arası düzeyde tam bir işlerlik kazanabileceği bir düzene hakkı vardır.
29. a) Her insanın kişiliğinin özgürce ve tam olarak gelişmesine olanak verecek bir topluluğa karşı yükümlülükleri vardır. b) Herkes, haklarının kullanımında ve özgürlüklerinden yararlanmada, demokratik toplumlarda ahlak, kamu düzeni ve genel refahın sağlanması için konan ve başkalarının hak ve özgürlüklerinin tanınmasını ve bunlara saygı göstermesini sağlamaya yönelik olan yasal kısıtlamalara uymak zorundadır. c) Bu hak ve özgürlükler hiçbir durumda Birleşmiş Milletler`in amaç ve ilkelerine aykırı kullanılamaz.
30. Bu bildirinin hiçbir hükmü bir devlete, gruba ya da bireye bildiride yer alan hak ve özgürlüklerin yok edilmesine yönelik bir eyleme ya da etkinliğe girişme hakkını vermez.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |