Az görmeye neden olan bir çok etmen var. Bunların başında çalışma şekilleri, gözü aşırı derecede yorma ve yanlış inanışlar geliyor. Kalıtsal hastalıkların yanı sıra, yaralanmalar, şeker hastalığı gibi etmenler de gözü etkileyen ve az görmesine neden olan etmenler arasında yer alıyor. Gözlük, kontakt lensler ve göz içi lens implantları ile görmeniz artırılamıyorsa sizde az görme mevcut demektir. Bu durum körlük değildir. Az gören kişilerin hala işe yarar bir görmesi mevcut olup sıklıkla görme cihazları kullanılarak görmesi artırılabilir. Görme artırıcı cihazların kullanımına ancak tıbbi ve cerrahi tedavilerden sonra, ya da bunların fayda sağlamayacağı saptandıktan sonra göz hekimi tarafından karar verilir.
Az Görme Sebepleri
Doğumdan varolan bozukluklar, kalıtsal hastalıklar, yaralanmalar, şeker hastalığı, glokom, katarakt ve yaşlanma az görmeye yol açabilir. En yaygın sebebi gözün sinir tabakasının bir hastalığı olan maküla dejenerasyonudur. Maküla dejenerasyonu merkezi görmeyi bozar, tam körlük yapmaz ve çevresel görme korunur.
Az Görmenin Farklı Tipleri
En sık merkezi görme veya okuma bozukluğu görülmesine rağmen çevresel görme azalması veya renkli görüşün kaybolması şeklinde de karşılaşılabilir. Farklı az görme tipleri farklı yardımcı cihazlar gerektirir. Örneğin doğuştan az görmesi olan bir kişi ile sonradan az görme gelişen bir kişinin ihtiyaçları farklıdır.
Az Görenlerin Tedavisi
Az görenler için geliştirilmiş pek çok yardımcı cihaz vardır. Her durumda görmeyi normale çeviren tek bir cihaz söz konusu değildir. Farklı amaçlar için farklı cihazlar gerekir. Bu cihazlar uzman ekipler tarafından denenerek kullanılabilecek kişilere önerilmektedir. Az görenlere yardım cihazları optik olan ve optik olmayan başlıkları altında incelenebilir. Bunlar büyütme amaçlı lensler veya lens kombinasyonlarıdır ve normal gözlük camlarından farklıdır. Optik cihazlar beş ana grupta toplanabilir. Büyütücü gözlükler, normal gözlüklerden daha güçlüdür. Bunlar kullanılırken okunacak materyalin göze çok yaklaştırılması gerekir, aksi takdirde yazı odak dışında kalır. Önce bu durum ürkütebilir, fakat zamanla alışılır. Yakın için tasarlanmışlardır, göze takıldıkları için okunacak materyal rahatça tutulabilir.
Büyütücü Gözlüklerin Kullanımı
Büyütücü gözlükler direkt olarak bir gözlüğe monte edilebilirler ya da gözlük numaraları üzerine eklenebilirler. Bunların asferik ve telekopik şekilleri vardır. Teleskopik olanlar daha kaba görünümlü olmalarına rağmen daha uzak mesafeden daha geniş
bir görüş sağlarlar. Asferik olanlar ise estetik görünür, fakat daha kısa mesafeden daha dar alanı gösterirler. Büyüteçler çoğu kimse tarafından bilinir. Bazıları aydınlatmalıdır. Büyüteçler, görüşü normal aktivitelerine yeten fakat kısa süreli yakın görüş gerektiren senet, fatura, telefon rehberi, telefon tuşları, ev aletlerinin düğmeleri vb. gibi şeylerin görülmesinde oldukça faydalıdır. Elde ya da gözlüğe monte edilerek kullanılabilirler. Kapalı devre televizyon sistemi, bir televizyon ekranına okunacak materyalin büyütülmiş görüntüsünü verir. Bunların büyütme ve kontrastı ayarlanabilir. ve kullanımları diğer cihazlardan daha kolaydır. Sadece okumak ve resimlere bakmak için kullanılır. Siyah -
beyaz veya renkli olanları vardır. Özellikle öğrenciler ve masa başı işi yapanlar için oldukça faydalıdır.
Optik Olmayan Ortamlar
- Büyük yazılı kitaplar, gazete ve dergiler
- Düzgün yazmaya yardımcı cihazlar
- Büyük oyun kartları
- Büyük telefon tuşları
- Yüksek kontrastlı saat ekranları
- Konuşan makinalar (saatler, bilgisayarlar)
- Yazıyı gösteren ve yüksek sesle okuyan makinalar
Uygun aydınlatma, az görenlere yardım cihazı kadar önemlidir. Benzer bir işi yapmak için 60 yaşında sağlıklı bir kişi, 20 yaşındaki haline göre iki kat aydınlatmaya ihtiyaç duyar. Aydırnlatma kaynağı okunacak materyale yakın tutulmalı ve bu amaç için ayarlanabilir kolları olan yüksek yoğunluklu ışıklar kullanılmalıdır.
Az Görenlere Yardım
Göz doktorlarının tam bir muayene yapması şarttır. Az görmenizin sebebi tesbit edildikten sonra bu cihazlar önerilir veya bu cihazların uygulanabileceği bir merkeze sevk yapılır. Hükümetler veya özel kuruluşlar az görenler için sosyal servisler sunabilirler. Bunlar konuşan kitaplar, bağımsız evde yaşayabilme eğitimi ve bazen oryantasyon ve hareketlilik eğitimi olabilir.
Kaynak: Birgün Gazetesi (14.12.2004), Sağlık Sayfası
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |