Üzeri kubbeli ya da açık su haznesi. Genellikle cami avlularında bulunur. Çevresindeki musluklardan ya da ortasındaki fıskiyeden bol su akar. Abdest alınması amacıyla yapılan şadırvanlar kare, daire ya da çokgen planlıdır. Üstleri geniş saçaklı bir damla örtülü olup çevrelerinde tahtadan oturma yerleri vardır.

Etrafındaki çok sayıda musluktan abdest almak için genellikle cami avlusunda yapılan çeşme. Genellikle mermerden olan duvarları dörtgen, altıgen, sekizgen veya çokgen şeklinde yapılırdı. Cami avlularında, medreselerde yapılan, devamlı suyu akan şadırvanların üstü çadır şeklinde bir kubbeyle örtülürdü. Bu kubbe abdest alanları yağmur ve güneşten korumak için dışarı doğru taşardı. Suyun toplandığı hazne kısmı suyun kirlenmemesi için süslü mermer taşlar veya demir parmaklıklarla korunurdu. Muslukların karşılarına rahatça abdest almak için sabit oturaklar yapılır, suyun sıçramaması için de havuz etrafında derince yalaklar açılırdı.

Şadırvanların Türk-İslam mimarisinde önemli bir yeri vardır. Ait oldukları cami mimarisi üslubunda yapılan şadırvanların Anadolu’da birbirinden güzel örnekleri vardır. Sivas Gök Medresedeki şadırvan (1270), Fatih Camii avlusundaki şadırvan (1470), Edirne Selimiye Cami avlusundaki şadırvan, Bursa Ulu Cami içindeki şadırvan, Konya Mevlana Dergahı avlusundaki şadırvan sanat değeri ve tarihî kıymeti çok olanların en önemlileridir.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |