|
Periyodik tablonun Vıb grubunda yer alan kimyasal element; çok iyi parlatılabilen, sert ve çelik grisi renkli bir metaldir. Özellikle alaşımların dayanımını ve direncini artırmada kullanılır. Kromu ilk olarak 1797`de Fransız kimyacı Lovis-Nicolas Vauquelin buldu ve bir yıl sonra metal halinde ayırmayı başardı. Krom çok renkli bileşikler oluşturmasıyla tanınır. Yer kabuğundaki en bol bulunan elementler arasında 17. sırada gelen krom, doğada serbest halde değil, başta oksijen olmak üzere başka elementlerle birleşmiş halde bulunur. Krom az miktarda kullanıldığında çeliği sertleştirir. Krom oda sıcaklığında hidroklorik asit ve seyreltik sülfürik asit içinde çok yavaş çözünür, buna karşılık dumanlı nitrik asit içinde çok yavaş çözünür, buna karşılık dumanlı nitrik asit ve kral suyundan etkilenmez, krom cevherleri genellikle elle ayırma işlemiyle zenginleştirilebilir, bu işlem sonucunda yüzde 50 krom (III) oksitli bir derişik elde edebilir, kromun demire oranı ise çoğunlukla değişmez. Krom cevherleri son kullanım alanına göre metalurjik, tuğlamsı ve kimyasal cevherler olmak üzere başlıca üç gruba ayrılır. Çeliğe krom katılmasıyla elde edilen alaşımlara ferrokrom denir; bunlar yükseltgenmeye karşı son derece dayanıklı malzemelerdir. Krom ayrıca, çekme dayanımını ve yıpranmaya ve ısıya karşı doyanımı arttırmak amacıyla dökme demire, tezgah takımlarına, sert yüzeylerde kullanılan kobalt alaşımlarına, elektrik dirençlerinde kullanılan nikel temelli alaşımlara ve yüksek sıcaklıklarda kullanılan üstün alaşımlara katılabilir. Krom, oksijen ile birlikte ticari açıdan önemli birçok değerli bileşik oluşturur. Krom oksit, temel olarak krom kaplamalarda kullanılır, ayrıca seramiklere renk verici olarak katılır. Türkiye`nin en önemli krom yataklarının başında 20 milyon ton rezervle Guleman (Elazığ) yatakları gelir. Öteki önemli kaynaklar olan Muğla-Fethiye yatakları 1,5 milyon ton, Bursa-Orhaneli yatakları 1 milyon ton, Adana-Karsantı-Pozantı yatakları 1 milyon ton, Muğla-Köyceğiz yatakları 500 bin ton ve Erzincan-Kapıdağ yatakları 500 bin ton rezervlidir. Türkiye`nin toplam krom rezervi öteki küçük yataklarla birlikte yaklaşık 26 milyon tondur. 20. yüzyılın başlarına değin Türk kromu dünya pazarlarına egemendi, daha sonra başka ülkelerin de bu pazara girmesiyle Türkiye 1960`larda dünya üçüncülüğüne, 1981`de de dünya beşinciliğine geriledi. 1986 verilerine göre 90 işletmenin çalıştığı krom üretiminde kamu ve özel sektörünün toplam üretimi 1040000 tona ulaşmıştır.
| anasayfa
| sayfa başı |
geri |
|