Kükürt doğada saf veya çeşitli bileşikler halinde bulunan, sarı renkli, kokusuz, atom numarası 16, atom kütlesi 32,06 olan kimyasal elementtir. Simgesi S`dir. Kükürt, limon sarısı renginde, kötü iletken bir katıdır. Yoğunluğu 1,56`dır. 113 C`ye doğru sarı bir sıvı vererek ergir, 220 C`ye doğru kararır ve ağdalı bir duruma gelir; ısıtma sürerse yeniden akıcı olur ve 444,6 C`de kaynar. Suda çözünmez, karbon sülfürde çözünür. İki billurlaşmış çeşidi vardır, bir çözeltinin buharlaştırılmasıyla elde edilen ve 96 C`nin altında kenarlı olan sekizyüzlü kükürt, ergimiş kükürdün soğutulmasıyla elde edilen ve 96 C sıcaklığın üstünde kararlı olan prizmamsı kükürt, kükürt dioksit (SO) gazı vererek mavi bir alevle yanar. Serbest kükürt, doğada eski yanardağların çevresinde bulunur (Sicilya, Luisiana, Japonya). Ama metallerle birleşmiş sülfürler biçiminde daha sık rastlanır. Bazı doğal gazlarda hidrojen sülfür (H²S) olarak yer alır. Maden kömürü ve petrol de kükürt içerir. Ağırlık bakımından yüze 5`e varan oranlarda bulunduğu ham petrolden ve doğal gazdan, hidrojen sülfür (H²S) ve öbür bileşikler (merkaptanlar, tiyofenler) biçiminde elde edilir. Petrol arıtılması sırasında, bütün kükürtlü bileşikleri hidrojen sülfüre dönüştüren katalitik hidrojenlemeyle elde edilir. Çok zehirli olan hidrojen sülfür gazı, ne atmosfere bırakılabilir, ne yakıt olarak kullanılabilir, ne de bacalarda yakılabilir; çünkü kükürtlü bileşikler hava kirlenmesini önemli ölçüde artırır. Bu nedenle, derişik olarak bir amine (etanolamin) emdirilir; sonra denetimli katalitik oksitlemeyle arı kükürde dönüştürülür. Türkiye`de kükürt üretiminin büyük bir bölümü, Etibank`a ait keçiborlu (Isparta) kükürt işletmesi tarafından karşılanmaktadır. Keçiborlu kükürt yataklarında 800000 tonluk rezerv olduğu saptanmıştır. İşletmenin kurulu kapasitesi, yılda 40200 ton saf kükürttür. Ülkede bu yatakların dışında Diyadin (Ağır), Sarayköy (Denizli), Van, Nevşehir, Balıkesir, Batı Anadolu`da dağınık bir durumda bulunan, toplam 500000 ton düşük tenörlü kükürt rezervi vardır. Türkiye`de 1940`ta 3651 ton olan saf kükürt üretimi 1960`ta 17100 tona, 1992 yılında 23000 tona yükselmiştir. Ancak, kükürt üretimi yurtiçi talebi karşılayamamakta, yurt dışından kükürt satın alınmaktadır. Örneğin; 1992 yılında 200000 tonluk iç talebin ancak 22000 tonu karşılanabilmiştir.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |