Bir Fransız matematikçi, fizikçi, filozof ve aynı zamanda teolojist olan Blaise Pascal (1623-1662), Etienne Pascal`in üçüncü çocuğu ve tek oğluydu. Auvergne yüksek burjuvasinden gelme bir ailedendi. Clermont Vergi İtiraz Komisyonu başkanı olan babası Etienne Pascal,karısı 1626’da ölünce çocuklarının (oğlu Blaise, kızları Gilberte ve Jacqueline) eğitimiyle kendisi ilgilendi;1631’de Paris’e yerleşti. Erken gelişen yetenekleri sayesinde Blaise,babasının ilişki kurduğu edebiyat ve bilim çevrelerinde yabancılık çekmedi;daha on bir yaşında sesler üzerine bir deneme yazdı. Ertesi yıl kendi kendine geometri öğrendi, sonra P.Mersenne’in düzenlediği bilginler arası toplantılara alındı. On altı yaşında Essai sur Les Coniques’i (Koniler üzerine deneme)yazdı ve büyük matematikci Rene Descartes’ın bile ilgisini çekmeyi başarmıştır. Aradan üç yıl geçince 1639’dan beri Normandiya maliye dairesinde güç bir görevde bulunan babasının vergi hesapları için çok zaman harcadığını gören Pascal, ona yardım etmek için 1642-1644 yılları arasında dişli çarklarla çalışan toplama ve çıkarma işlemleri yapabilen bir aritmetik makinesi tasarladı; hesap makinelerinin ilki olan bu araç, kesin şeklini 1652’de aldı. Pascal ailesinin, jansenius’cu Saint-Cyran ve Antoine Arnaud’nun yazılarından etkilenmesi de bu döneme rastlar.
1647’den sonra, kız kardeşi Jacqueline ile Paris’e yerleşti; çoktandır bozuk olan sağlığına rağmen, bilimsel araştırmalarına devam etti. Descartes ile yaptığı iki görüşmede, bir anlaşma zeminine varamadıkları sanılır; öbür konularda olduğu gibi, boşluk üstüne teorileri konusunda da bir anlaşmaya varamadılar. Nitekim, bir süre sonra, boşluk üzerine 1646’da Rouen’de yaptığı ve Toricelli deneylerinin tekrarı olan ilk denemelerini (Experiences Nouvelles Touchant le Vide [Boşlukla İlgili Yeni Denemeler], 1647) yayımlandı. Çeşitli bilimlerin metotları hakkında vardığı sonuçları açıkladığı Preface pour un Traite du Vide(Boşluk İncelemesine Giriş) adlı eserini de o dönemde yazdı. Ertesi yıl onun verdiği bilgilere dayanarak eniştesi Perier,Dome tepesine tırmanıp,yaptığı yeni bir deneyle,Toricelli’nin varsayımlarını doğruladı; La Recit
de la Grande Experience’ta (Büyük Deneylerin Öğrettikleri)[1648 sonu] bu deney açıklanır. Daha sonra Pascal,Paris’te Saint Jacques kulesinde,kendi yaptığı benzeri bir deneyle bu sonuçları bir kere daha doğruladı.
Babası 1651’de öldü, kızkardeşi Jacqueline de,1652’de Port-Royal manastırına girdi.,o zaman Pascal kendini büsbütün bilime verdi. Mitton ve Mere şövalyesi gibi bazı dostlar edindi.Hayatının bu “monden” dönemi,1654’te son buldu; tutumu değişti. Neuilly köprüsü üzerinde geçirdiği bir araba kazasının duygularını etkileyip etkilemediği kesinlikle bilinmemekle birlikte,23 kasım 1664 gecesi yaşadığı ve Memorial’inde (Anılar)coşkun bir dille anlattığı vecdden sonra kesin kararlar aldı. Bundan sonra Pascal,bütün varlığıyla Tanrı’ya yöneldi ve ocak 1655’te M.Singlin’in öğütlerine uyarak Part-Royal des Champs’a çekildi.Arnauld Sorbonne’da bir mahkumiyet tehdidi ile karşılaşınca,Pascal onu savunmak zorunluluğunu duydu.Ocak 1656’dan mart 1657’ye kadar,”montalte” takma adıyla ne yaman bir polemikçi olduğunu ortaya koyan on sekiz Lettres Provinciales (Taşra mektuplar)yayımladı ve bunlarda Sorbonne’a,Cizvitlere ve özellikle kazuistlerin aşırılıklarına çattı.Aynı zamanda ilahiyat üzerine düşüncelerini yazmaya devam etti (Ecrits sur La Grace [Tanrı’nın İnayeti Üzerine Yazılar]).Yoğun bir şekilde yeniden bilimsel araştırmalara girişti.1654’te Mersenne çevresinin faaliyetlerini sürdüren matematik akademisinin çalışmalarına katıldı.Bugün “integral hesabı” dediğimiz metodla ilgili yolları kendiliğinden bulup “rulet”,yani sikloid problemini çözdü.Pascal’ın öbür matematik alanındaki çalışmaları arasında difransiyel hesap ve olasılık kuramına katkıları sayılabilir.Fizik alanında da Pascal’ın çok büyük katkıları olmuştur.1643’te İtalyan Evangelista Toricelli,yeryüzündeki herşeyin üzerinde bir hava basıncı olduğunu gösteren ve bu basıncı ölçen barometreyi bulmuştu.Pascal deniz yüzeyinden yükseğe çıktıkca hava basıncının azalması gerektiğini düşündü ve 1648’de gerçekleştirdiği deneyle bunu kanıtladı.Bu deneyde Pascal’ın kardeşi,Auvergne’deki Puy de Dome Dağı’na çıkarak civalı bir barometre ile yaptığı ölçümlerle yükseldikce hava basıncının düştüğünü ortaya koydu.
Pascal,akışkanlarla ilgili çalışmaları sonucunda Pascal yasası olarak bilinen önemli bir ilkeyi ortaya koydu.Bu ilkeye göre kapalı bir kapta hareketsiz durumda bulunan bir akışkanın (sıvı veya gazın) herhangi bir noktasındaki basınç değişimi,değerinde bir değişme olmadan akışkanın her yerine ve kabın çeperlerine iletilir.Hidrolik pres ve hidrolik fren bu ilkeye dayanarak yapılmıştır.Uluslararası Birimler Sistemi’nde basınç birimi olan pascal(Pa) da adını buradan almıştır.Ayrıca daha pratik meselelere yöneldi ve onun teşvikiyle,halk için bir ulaşım işletmesi kuruldu;Paris’in ilk omnibüs hattını meydana getiren bir kuruluş,1662’de Parlementonun resmî iznini aldı.
Bu arada Pascal,1647’den beri Hristiyanlık üzerine bir savunma yazmayı tasarlıyordu.1658’in ikinci yarısında Apologie de la Religion Chrettienne’nin (Hıristiyan dininin savunması) ana fikirlerini ve planını bazı dostlarına açmak üzere Port-Royal’e gitti. Fakat bütün ömrü boyunca çektiği hastalık birden bire ağırlaştı ve ona soluk aldırmaz oldu. Bedenî çölüşüne rağmen 1661’de Ruhban meclisi tarafından Jansenius’u mahkûm eden kararı imzalamaları istenen Jansenius’çuların içine düştükleri vicdan huzursuzluğu karşısında,var gücüyle harekete geçti.Bu olaydan büyük ölçüde sarsılan rahibe kız kardeşi aynı yıl öldü. Pascal onun izinden giderek,hatta Jansenius’çuların kararı imzalamaya boyun eğen Arnaud ve Nicole gibi önderlerine bile karşı çıkarak,uzlaşmazlık taraftarlarını destekledi. Karşılaştığı tepki büyük oldu;sonunda mücadeleden çekildi.
Bunun üzerine,dünyadan daha fazla kopan Pascal,Hıristiyanlığın en yüce erdemlerine ulaşmaya çabaladı. Durumu daha da ağırlaştı;Haziran 1662’de kendini Saint-Etienne-du-Mont din bölgesinde bulunan kız kardeşi Perier’in yanına götürmelerini söyledi ve aynı yılın 1 Ağustosunda uzun süren can çekişmeden sonra,orada öldü.
Başlıca eseri tamamlanmamıştı. Yakınları notlarını bir sıraya koydular ve asıl metinde yapılan birçok düzeltmeden sonra bunları 1670’de Penses(Düşünceler)adıyla yayımladılar. Eserin daha sonra,metne ve bizzat Pascal’ın verdiği sıraya daha bağlı birçok baskısı yapıldı. Pascal’ın yapıtları edebiyat açısından,Fransız düzyazısının esnek,açık seçik bir anlatım aracı durumuna getirmiştir;bir yazar olarak doğal olmaya,sözcükleri yerli yerinde kullanmaya özen gösterilmesiyle dikkati çeker. Ahlak düzlemindeyse, Pascal’ın yapıtları çağının düşüncesini,eksikliklerin ve kötülüklerin incelenmesiyle yöneltmiştir. Bu iki özellik Pascal’ın klasisizmin öncülerinden biri olmasını sağlamıştır. Pasca’a göre insan yaşamı değişiklik,kaygı can sıkıntısı içinde geçer. İnsan acıklı durumuna boşu boşuna bir çare ara durur ama evrende insanın gene büyük bir yeri vardır,çünkü insan düşünen bir yaratıktır,büyüklüğü de düşüncesindedir: “İnsan bir kamış,bir sazdan başka bir şey değildir;doğada ondan daha güçsüzü yoktur ama düşünen bir sazdır o”.
Pascal’ın önemli yapıtları arasında,1654’te yazdığı Traité du triangle arithmétique (1665; “Aritmetik Üçgenin İncelenmesi”), De l’esprit géométrique (1658; “Geometri Anlayışı üzerine”), Expériences nouvelles touchant le vide (1647; “Hava Boşluğuna İlişkin Deneyler”) ve 1651’de yazdığı Traités de l’équilibre des liqueurs et de la pesanteur de la masse de l’air (1663; “Sıvıların Dengesi ve Hava Kütlesinin Ağırlığı Üzerine İncelemeler”) sayılabilir.
PASCAL;Uluslararası Birimler Sisteminde (SI) basınç birimi. Metrekare başına 1 newtonluk basınç olarak tanımlanır. Adını Fransız bilim adamı Blaise Pascal’dan alan pascal birimi için Pa birimi kullanılır. Başka birim sistemlerindeki bazı sistemlerin pascal cinsinden eşdeğerleri şöyledir.
1 milibar = 100Pa ;
1 (standart)atmosfer = 101.325 Pa;
1 mm civa sütunu ( 0 derecede) =133,322 Pa;
1 kg/cm2 =98066,5 Pa
PASCAL ÜÇGENİ;
11 11 2 11 3 3 11 4 6 4 11 5 10 10 5 11 6 15 20 15 6 1
diye gider. ilk satırdan itibaren c(0,0) ; c(1,0) - c(1,1) ; c(2,0) - c(2,1) - c(2,2) ;
olarak da gider. ayrıca n satır sayısı olmak üzere (x+y)^n açılımında terimlerin önündeki katsayıları da verir.
Örn: (x+y)^5=1(x^5*y^0)+5(x^4*y^1)+10(x^3*y^2)+10(x^2*y^3)+5(x^1*y^4)+1(x^0*y^5)
PASCAL YASASI; Akışkanlar mekaniğinde,kapalı bir kapta hareketsiz haldeki bir akışkanın (sıvı veya gaz) herhangi bir noktasındaki bir basınç değişiminin,değerinde bir azalma olmaksızın akışkanın her yanına ve kabın çeperine iletildiğini ifade eden yasadır.
Adını ilk kez bu yasayı ortaya koyan Blaise Pascal’dan alır.
Basınç kuvvetin etkilediği yüzeyin alanına oranı ile ifade edilir. Bir hidrolik sistemde bir pistona uygulanan basınç, Pascal yasası uyarınca sistemdeki başka bir pistondaki basıncın aynı miktarda artmasına yol açar. İkinci pistonun alanı birincinin 10 katı ise,üzerindeki basınç aynı olduğu halde bu pistona etkileyen kuvvet birinci pistondaki kuvvetin 10 katı olur. Hidrolik preste, Pascal yasasının ortaya koyduğu bu olgudan yararlanılmaktadır;hidrolik presin en yaygın kullanım alanlarından biri hidrolik frendir.
Pascal hareketsiz haldeki bir akışkanın bir noktasındaki basıncın her doğrultuda aynı olduğunu da bulmuştur:Belirli bir noktadan geçen bütün düzlemler üzerindeki basınç değerleri birbirine eşittir. Bu olgu da Pascal yasası olarak bilinir.
PASCAL-“DÜŞÜNCELER”: felsefeyle ilgili en meşhur kitabıdır. "Pensées" ("Düşünceler"), din, hayat, bilim üzerine, Onun daha çok dinsel yönünü ve Allah inancını ortaya kor, bunu da şöyle diyerek gösterir;"If God does not exist, one will lose nothing by believing in him, while if he does exist, one will lose everything by not believing. "(Eğer Allah yoksa insan ona inanmakla hiçbir şey kaybetmeyecek, fakat varsa inanmamakla çok şey kaybedecek.) Bu kitabı yaşadığı devirde yayınlanmasına izin verilmese de ölümünden birkaç yıl sonra yayınlanmıştır.
“ İnsanın küçük şeylere duyarlılığı ve en büyük şeylere duyarsızlığı acayip bir düzensizliğin işaretidir.
Karısının ve biricik oğlunun ölümü karşısında son derece ıstırap duyan, yahut başındaki büyük gailenin ıstırabıyla kıvranan bu adam nasıl oluyor da şu an hiç kederli değilmiş gibi davranıyor ve her türlü endişenin, insana acı veren ve huzurunu kaçıran her türlü düşüncenin uzağında görünüyor? Buna hiç hayret edilmesin; biraz önce kendisine bir top fırlatılmıştır, onun da bu topu tekrar topu kendisine fırlatana atması gerekmektedir; şimdi yere değmeden önce yakalamak üzere topa doğru koşmakla meşguldür. Böylesine önemli bir işle meşgulken, kendi kişisel meselelerini nasıl düşünebilir ki! Bu büyük ruhu meşgul etmeye ve onun zihninden her türlü düşünceyi silmeye bu kadar şey kafidir”
Blaise Pascal - Düşünceler
PASCAL’DAN İNCİLER
Sebeplerin varacağı son nokta, onun ötesinde çok şey vardır.
İnsanoğlunun mahiyeti arzu ve isteklerle doludur, o bütün bunları tatmin edebilecek olana müştaktır.
Yarış at için neyse, yalanlamak ,inanmak ve şüphe etmek insan için odur.
Biz gerçekleri sadece sebeplerle değil, kalple de buluruz.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |