Halterin kökeni
İlkel bir sportif faaliyet, dayanıklılık ve güç ölçmek için yapılan ağırlık kaldırma ilk olarak eski Mısır ve Yunan medeniyetlerinde görülür. Uluslararası önemini 19. yüzyılda arttıran halter, 1896’da Atina’da yapılan ilk modern olimpiyat oyunları programındaki az spor dalından ( atletizm, yüzme, jimnastik, eskrim, güreş, atıcılık ve bisiklet ) biridir. Bununla birlikte, ilk halter şampiyonası 6 ülkeden 7 sporcunun katılımıyla 5 sene önce, 28 Mart 1891’de, Londra’da yapılmıştı.
Halter, spor dalları arasında 3 yüzyıla yayılan tek spor dalıdır (1891’den günümüze - 2002).
Yıllar boyunca güç dengeleri büyük değişikliklere uğramıştır. 20. yüzyılın başlarında Avusturya, Almanya ve Fransa en başarılı ülkelerdi. Daha sonra, Mısır ve A.B.D bunların yerini aldı. 1950-1980 arasında Sovyetler Birliği’nin haltercileri ilk sıralarda yer buldular ve en dişli rakipleri de Bulgarlardı. Bununla beraber, ‘90’ların ortalarından itibaren Türkiye, Yunanistan ve Çin liderliğe fırladılar. Erkeklerde Yunanistan, bayanlarda da Çin yakın zamanımızın en başarılı ülkeleridir. Genel olarak bakıldığında ise her iki cinsiyette en başarılı yarışmacılar Avrupa’dan çıkmıştır.
Günümüzde halter
Günümüzde Uluslararası Halter Federasyonu (IWF) 167 üye ülkeden oluşmaktadır. Bir senede yaklaşık olarak on bin halterci resmi müsabakalara katılmaktadır; bununla birlikte ağırlık çalışmaları her sporcu için vazgeçilmez bir güç arttırma aracıdır ve milyonlarca kişi tarafından uygulanmaktadır. Dünya Şampiyonalarına katılan yarışmacı sayısı yıldan yıla artmaktadır. Katılım rekoru 1999 Atina Dünya Şampiyonası’nda 88 ülkeden 660 atlettir.
2000 Sydney Olimpiyat Oyunlarıyla birlikte,
Erkekler 21 Olimpiyat Oyunu, 70 Dünya Şampiyonası’nda;
Genç Erkekler 27 Dünya Şampiyonası’nda;
Bayanlar ilk kez 2000 Olimpiyat Oyunlarında, 13 Dünya Şampiyonası’nda;
Genç Bayanlar 7 Dünya Şampiyonası’nda yarışmışlardır.
8000. madalya Antalya’da düzenlenen 2001 Dünya Şampiyonası’nda 63 kg. kategorisinde yarışan bir bayana verilmiştir.
Olimpiyat Oyunlarında halter
1896’dan bu yana, halter 21 Olimpiyat Oyununda yer almıştır. 2000 Olimpiyat Oyunları programına erkeklere ek olarak ilk kez bayanlar dahil edilmiştir. Tüm zamanların en başarılı Olimpiyat haltercisi, üç kez Olimpiyat şampiyonu ( 1988, 1992, 1996 ) olan Naim Süleymanoğlu’dur. Macar Imre Földi, 5 kez Olimpiyatlara katılarak (1960, 1964, 1968, 1972, 1976) bu daldaki rekorun sahibidir. Amerikan Norbert Schemansky ise dört Olimpiyat oyununda madalya kazanan tek haltercidir: 1948’de gümüş, 1952’de altın, 1960 ve 1964’de bronz.
Olimpik halter yarışmaları erkeklerde sekiz (56, 62, 69, 77, 85, 94, 105 ve +105 kg.), bayanlarda ise yedi (48, 53, 58, 63, 69, 75 ve +75 kg.) vücut ağırlığı kategorisinde düzenlenmektedir.
HALTER STİLLERİ
Tüm kaldırma stillerinde başlangıçta halter yerde durur.
Koparma
Koparmada halter, kolların iki yana açık olduğu bir tutuşla ve kesintisiz tek bir hareketle başın üzerine kaldırılır. Halterci, halteri kaldırmış olarak dik duruş pozisyonu almadan önce ayak hareketi yapabilir ya da halterin altında çömelmiş durumda kalabilir.
Silkme
Silkme stili iki aşamalı bir kaldırmadır. Halterci, önce omuzlarına kadar kaldırdığı halteri, uygun bir zamanlamayla ve serbestçe ayak hareketleri yaparak, tek bir hareketle başının üzerine kaldırır.
Her iki kaldırmada da halterci, kaldırma hareketinin sonunda ayaklarını aynı hizaya getirmeli, vücudu dik, kolları ve bacakları gergin olmalıdır. Halteri yere bırakmadan önce iki saniye süreyle ya da sinyal duyulana kadar tutmalıdır.
HALTER EKİPMANI
Atletler nerede ve ne kaldırırlar
Yarışmacılar, her iki ucunda ( 50, 25, 20, 15, 10, 5, 2,5 ve 1,25 kg.lık) renkli ağırlık disklerinin 2,5’ar kiloluk tutucularla sabitlendiği ( erkekler için 20, bayanlar içinse 15 kg. ağırlığındaki ) çelik bir çubuğu kaldırırlar. Kaldırma işlemi, kaymayan deri kaplı 4 metrekarelik yükseltilmiş bir platform üzerinde gerçekleştirilir.
Hakem ışıkları
3 hakem, kaldırışın doğruluğu ve geçerliliği ile ilgili kararlarını önlerinde bulunan küçük cihazın beyaz ya da kırmızı düğmelerine basarak bildirirler. Bir hakem, kaldırışın tamamen geçerli olduğuna hükmetmişse, beyaz düğmeye; kaldırış eksik ya da hatalı ise kırmızı düğmeye basar. Üç hakemden en az ikisi aynı düğmeye basmışlarsa, bu karar yarışmacıya yüksek sesli görünür ve duyulur bir sinyal ile bildirilir. Hakemler aynı ya da farklı hükümler verebilirler. Hakemlerin kararlarıyla ilgili ışıklar skor tabelasında yanar: İki veya üç beyaz ışık = Kaldırış geçerli, İki veya üç kırmızı ışık = Kaldırış geçersiz. Hakemlerin davranışları jürinin masasında yer alan bir gözlem aracıyla denetlenir. Her deneme için verilen karar nihaidir ve geri alınamaz, fakat eğer çok ciddi bir hakem hatası yapılırsa, jüri hakemi değiştirebilir ya da halterciye ek bir deneme hakkı verir.
Ana skor tabelası
Duvardaki büyük skorbord, ağırlıklar ve atletlerle ilgili önemli bilgileri vererek yarışmanın seyrini takip etmeye yardım eder: yarışmacıların numaraları, isimleri, uyruklarının kodları, yarışmadan iki saat önce yarışma tartısında kaydedilen kiloları, koparma ve silkmedeki üç deneme ( geçerli veya geçersiz ), toplam sonuç ve nihai sıralama.
Deneme tabelası ve kronometre
Bu elektronik tabelada, çağrılan atlet, gerçekleştirilecek olan deneme ve platformdaki denemeyle ilgili bilgi; aynı zamanda kronometre ve hakem ışıkları bulunur. Atletin spiker tarafından çağrılmasıyla birlikte zamanı başlar. Tabelada kalan zaman görünür ve 30 saniye kalınca da sesli bir uyarı verir. Bu tabelanın bir benzeri de ısınma alanında yer alır. Böylelikle atletler ve koçları kaldırma stratejilerini ayarlarlar.
Rekor tabelası
Yarışılan kategoriyle ilgili şampiyona ve yarışma rekorları izleyenlerin bilgisine bu tabeladan sunulur.
Büyük tekrar ekranı
Normalde çok hızlı olan kaldırışların daha iyi gözlemlenebilmesi için, tekrarları farklı açılardan izleyenlere ve jüriye her denemeden sonra görüntülenir.
Kaynakça:
AnaBritannica ansiklopedisi; cilt 10, sayfa 328
Uluslararası halter federasyonu web sitesi, www.iwf.net
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |