|
Yörenin Genel Özellikleri: Iğdır-Aralık rüzgar erozyon sahası 39°81` - 39°92` kuzey enlemleri ve 44°32` - 44°61` doğu boylamları arasında yer almakta, denizden yüksekliği ortalama 825 m dir. Doğu Anadolu Bölgesi`nde yer alan bu saha bölge ikliminden farklı bir yapıya sahiptir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuktur. Yıllık yağışın toplam 244.2 mm olduğu dikkate alınırsa, bu yörenin hemen hemen Türkiye`nin en kurak yerlerinden birisi olduğu söylenebilir. Yıllık sıcaklık ortalaması ise 12.9 °C`dir. Yöre toprakları mevcut durum itibariyle tarıma elverişli olmadığından halkın büyük çoğunluğu hayvancılık yapmaktadır. Yörede Rüzgar Erozyonunu Oluşturan Faktörler: Ülkemizde bulunan rüzgar erozyon sahalarının, Konya-Karapınar`dan sonra ikinci büyük kısmı Iğdır ili Aralık ilçesinde yer almaktadır. Iğdır-Aralık yöresinde rüzgar erozyonuna maruz kalan alan 135 542 dekardır. Iğdır-Aralık yöresinde rüzgar erozyonu görülen arazilerde kumlu toprak yapısı hakimdir. Sahanın taşlılık durumu incelendiğinde 55 240 dekar alanda az derecede taşlılık sorunu mevcuttur. Yörede erozyonun maksimum değere ulaştığı Temmuz ayında ortalama sıcaklık 27 °C, nispi nem % 44, buharlaşma 252.9 mm ve ortalama günlük rüzgar hızı 1.9 m/sn olarak gerçekleşmektedir. Yılın her döneminde hakim rüzgar yönü kuzeybatı-güneydoğu şeklinde oluşmaktadır. Yaz mevsimindeki yüksek sıcaklık, düşük nispi nem ve yok denecek kadar az yağış koşullarıyla birlikte gerçekleşen şiddetli rüzgarlar; bitki örtüsünden yoksun ve kumlu bünyeli arazide rüzgar erozyonunu doğurmaktadır. Zamanla süregelen bu olaylar yörede tarım alanlarının azalması ve hayvancılığın yaygınlaşması sonucunu doğurmuştur. Hayvancılığın yaygınlaşması ve aşırı otlatma, zaten toprak ve iklim koşulları nedeniyle zayıf olan bitki örtüsünün daha da çabuk yok olmasına neden olmuştur. Bunlara ek olarak, yöre halkı tarafından yakacak olarak kullanmak amacıyla çalı formundaki doğal örtünün tahrip edilmesi erozyonu hızlandırıcı bir unsur olmuştur. Köy Hizmetleri Erzurum Araştırma Enstitüsü tarafından ıslah çalışmalarına başlandığı yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda erozyon sahasında toprak kaybının 850 kg/da - 5620 kg/da arasında olduğu ve problemli sahanın büyük bir kesiminde önemli derecede erozyon olduğu saptanmıştır. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tarafından Yapılan Çalışmalar: 135 542 dekar büyüklüğündeki Aralık rüzgar erozyon sahası; ıslah çalışmalarının yapılması, korunması ve gerekli araştırmaların yürütülmesi amacıyla 1983 yılında Köy Hizmetleri Erzurum Araştırma Enstitüsüne tahsis edilmiş olup 1994 yılına kadar çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Problemli sahada rüzgar erozyonunun önlenmesi ve arazinin koruma altına alınması amacıyla; yaklaşık 13500 dekarlık bir alan tel çitle çevrilerek doğal bitki örtüsü korunmaya çalışılmış, 10 adet bekçi binası tesis edilmiş ve açılan 14 adet derin kuyu aracılığı ile sulama yapılarak doğal şerit perdeler oluşturulmuştur. Ayrıca Iğdır ovasındaki çorak saha vejetasyonunun bitki sosyolojisi yönünden araştırılması çalışmasında da rüzgar erozyon sahasındaki bitkiler tanımlanmaya çalışılmıştır. Erozyon sahasının doğal vejetasyonu ile ilgili olarak yapılan bu çalışmada çalı formundaki bitkilerden; Ephedra distachya L. (Ebucehil Çalısı), Lahedra major (Avcalı) Kost, Hoaea mucronate (Fars.) Asc. ve Sch.subsc. mucronate, Atrophaxis spinosa L. çeşitlerinin yaygın olduğu belirlenmiştir. Yapılan ıslah çalışmaları sonucunda bir kısım arazi kontrollü olarak tarıma açılmış ve çeşitli dönemlerde tarla günleri ve çiftçi eğitim çalışmaları ile yöre halkı erozyonla mücadele hakkında bilinçlendirilmeye çalışılmıştır. Toprak ve iklim özelliklerinin belirlenmesine yönelik yapılan araştırmalarda sahayı temsilen toprak profilleri açılarak alınan toprak örneklerinde birçok analiz yapılmış, yöredeki taşlılık sorunu incelenmeye çalışılmış ve uzun yıllık meteorolojik veriler kullanılarak bazı iklim elemanlarının erozyona etkileri saptanmıştır. Yörede rüzgar erozyonu ile iklim elemanları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılan diğer bir araştırmada, önemli bir ilişkinin varlığı ve Aralık yöresinde rüzgar erozyonunun yaz aylarında daha şiddetli, ilkbahar da ise daha az şiddetli olduğu belirlenmiştir. Rüzgar erozyon sahasında köy ve kentsel katı atıkların toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerine etkileri konulu çalışmada yonca tesis edilerek oluşan durum belirlenmeye çalışılmıştır. Mevcut Durum: Aralık rüzgar erozyon sahası, yapılması gereken araştırmaların tamamlanmış olması ve uygulanacak yatırımlar açısından Köy Hizmetleri Erzurum Araştırma Enstitüsü`nün gücünü aşması nedeniyle 1994 yılında Köy Hizmetleri Iğdır Proje Müdürlüğü`ne devredilmiştir. Yöredeki rüzgar erozyonunu önleme ve erozyondan etkilenmiş arazilerin kazanılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.
| anasayfa
| sayfa başı |
geri |
|